گلکلم گیاهی از تیره چلیپاییان است . دارای یک هسته ضخیم مرکزی است که چند برگ در اطراف به ان متصل شده است . غالب رنگ آن سفید است علاوه براین به رنگ های سبز، نارنجی و بنفش هم دیده می شود ولی طعم همه شان یکی است و غالبا شیرین هستند . این گیاه بومی مدیترانه است و در اواخر قرن ۱۵ وارد اروپا شده . در متون زمان کوروش از گل کلم و خواصش مطالبی نوشته شده است .
برای سبزیجات یک واحد معادل یک فنجان از آن سبزی است که اگر پخته باشد نصف فنجان منظور می شود .
در یک واحد گل کلم حدود ۲۷ کیلو کالری انرژی موجود است . چربی قابل چشم پوشی است ولی ۲ گرم پروتئین و ۵ گرم کربوهیدرات دارد .
ویتامین های موجود در گل کلم شامل :
ویتامین C که گل کام سرشار از این ویتامین است و مصرف یک واحد از گل کلم بیش از ۲/۳ نیاز روزانه ی بدن به این ویتامین را تامین می کند .
میزان ویتامین K و B6 و فولات در گل کلم قابل توجه است .
همینطور ویتامنی های تیامین ، نیاسین و املاح کلسیم ، فسفر ، آهن ، منیزیم ، پتاسیم و منگنز نیز در آن یافت می شود .
یک ترکیب قابل توجه در گل کلم کولین است . که از خانواده ی ویتامین های B می باشد . اثر ویژه ی کولین بر روی سیستم عصبی است . اثراتی چون بهبود خواب ، بهبود حافظه و عصب دهی بهتر عضلات و حرکات مناسب تر و بهبود یادگیری است.
فیبرها یکی از اجزای مفید غذا هستند که علیرغم عدم تولید انرژی ولی برای سلامت و کارکرد درست دستگاه گوارش ضروری هستند .گل کلم فیبر سرشاری دارد . باعث رفع یبوست و تسهیل حرکت باقیمانده ی غذا در دستگاه گوارش می شود . این اثر موجب کاهش ریسک ابتلا به سرطان دستگاه گوارش می شود . چون باقیمانده ی مواد حاصل از هضم در دستگاه گوارش باعث ابتلا به سرطان می شود .
یکی از بزرگترین اثرات سبزیجات غنی از ویتامین C , خاصیت انتی اکسیدانی آنهاست . این اثر آنتی اکسیدانی باعث حفظ صحت و سلامت قلب ، عروق ، حفظ جوانی ، حفظ زیبایی پوست و کاهش ابتلا به سرطان می شود . میزان ویتامین C گل کلم شایان توجه است و این خاصیت گل کلم بارز است . همینطور گل کلم دارای سولفورفان است که با مهار آنزیم های موثر در ابتلا به سرطان و رشد تومور مانع گسترش سرطان می شود . حتی باعث عدم فعالیت سلول های تخریب شده و توقف رشد سرطان می شود .
فیبر سرشار گل کلم آن را گزینه ی مناسبی برای کاهش وزن و احساس سیری نموده است . علاوه بر این ویتامین های مختلف ان حین رژیم باعث حفظ نشاط و شادابی و پر انرژی بودن و حفظ سلامت پوست می شود .
از انجایی که گل کلم سرشار از فیبر است به کاهش قند و حفظ سلامت قلب و عروق افراد دیابتی کمک می کند .
از جانب دیگر گل کلم بصورت پوره قابل افزودن به انواع خمیر در تهیه ی نان ، پیراشکی ، پیتزا و ... است . چنین غذایی با ایجاد احساس سیری منجر به کاهش قند خون بعد از صرف غذا می شود و نگرانی حاصل از مصرف این مواد نشاسته ای را کاهش می دهد .
این ترکیب ویژه نیز در گل کلم وجود دارد و اثر خلصی بر روی زخم معده و عفونت های معدی دارد .بهتر است جهت جلوگیری از نفخ این افراد گل کلم را پخته میل نمایند .
ویتامین K موجود در گل کلم قابل توجه است . این ویتامین جهت سلامت استخوان و کمک به بهبود ارتروز ضروری است . همینطور پیش سازهای اسیدهای چرب موثر در عملکرد بهتر در افراد مبتلا به ارتروز در گل کلم وجود دارد .
همانطور که ذکر شد گل کلم دارای سولفورفان است . این ترکیب علاوه بر خاصیت ضد سرطانی ، باعث کاهش فشار خون می شود. به همین جهت باعث سلامت عروق و قلب می شود . همینطور مطالعاتی نشان داده که سولفورفان از ابتلا به دیابت و یا بیماری هایی که متعاقب دیابت مانند بیماری های کبدی ایجاد می شوند، موثر است.
- گل کلم باعث ایجاد نفخ می شود .افرادی که دچار مشکلات روده ای هستند و یا ناراحتی های دستگاه گوارش دارند باید به مقدار کم از گل کلم استفاده کنند و در صورتی که مشکلی نداشتند به تدریج اضافه کنند.
- از انجایی که گل کلم مقدار بالای ویتامین K دارد باعث رقیق شدن خون می شود . بنابراین افرادی که از داروهای رفع غلظت خون و رقیق کننده ی خون استفاده می کنند نیز باید با پزشک مشورت کنند و با نظارت مصرف کنند .
گل کلم یکی از سبزیجات فصل سرد و از خانواده چلیپاییان است . و گل کلم ، کلم برگ و بروکلی در خاندان کلم ها قرار دارند . گل کلم حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح پدیدار شده است . خواستگاه ان آسیا است ولی بعدا در مدیترانه ، ترکیه و ایتالیا نیز دیده شد . امروزه گسترش فراوانی دارد و هند ، چین ، ایتالیا و فرانسه بزرگ ترین تولید کنندگان ان هستند .
گل کلم سرشار از ویتامین های K , C , B , فولات و ویتامین E است . همچنین املاح مهم و حیاتی چون کلسیم ، آهن ، منیزیم ، منگنز ،فسفر ، پتاسیم و سدیم است . آنچه در گل کلم بارز و قابل توجه است وجود اسید های چرب امگا ۳ می باشد که خواص ویژه ای به آن داده است . باید این گیاه را در زمستان جدی بگیریم و حتما در سبد غذایی خود بگنجانیم.
مقدار فیبر گل کلم نیز در خور توجه است و آن را گزینه ی مناسبی برای رژیم های کم فیبر کرده است .
زندگی حال حاضر پر از استرس ، فراز و نشیب و مخاطره است . کمتر فردی است که تجربه ای از استرس نداشته باشد و یا بدنبال راه حلی برای کاهش آن نباشد . این استرس ها باعث بر هم زدن شرایط سلامت سلول و ایجاد حالت اکسیداتیو در آنها می شود .گل کلم بعلت داشتن گروهی ترکیب گیاهی به نام فیات ها دارای خاصیت ضد استرس اکسیداتیوی دارد . فیات خاصی که در گل کلم وجود دارد گلوکاناستروتین نام دارد . این ترکیب باعث فعالیت ، ترشح و راه اندازی دسته ای از انزیم ها می شود که جریانات اکسیداتیو سلولی را خنثی و بی اثر می کنند .
مواد بسیاری وجود دارند که باعث جلوگیری از وقوع سکته ی قلبی می شوند . الیسین یکی از مهم ترین این مواد است . گل کلم دارای مقادیر قابل توجهی آلیسین می باشد . بنابراین مصرف این سبزی زمستانی باعث کاهش احتمال سکته ی قلبی می شود .
از جانب دیگر بعلت وجود فیبرهای خاص در گل کلم باعث کاهش کلسترول خون می شود . خود افزایش کلسترول عاملی جهت گرفتگی عروق و بروز بیماری هلی قلبی می باشد .
ویتامین K موجود در گل کلم عامل مهم دیگری در سلامت قلب است در واقع این خاصیت به تبدیل شدن گلوکورافانین به ایزوتیوسیانات مربوط می شود که عانل ضد التهابی موثر در دیواره ی عروق است . این عدم وقوع التهاب مانع تشکیل و پیشرفت ملاک و وقوع اترواسکلرز در دیواره ی عروق قلبی می شود .
بنابراین گل کلم ترکیب منحصر بفردی است و از چندین جهت در کاهش بیماری ها و سکته های قلبی موثر است .
عوامل اکسیداتیو بزرگترین عامل ایجاد انواع سرطان می باشند . گل کلم بعلت داشتن فیات های گیاهی عانل ضد استرس اکسیداتیو سلولی دارند ، بنابراین عوامل مهاجم به سلول که باعث ایجاد سرطان می شوند را خنثی می کنند . همچنین دارای ترکیبات سولفورفان و ایزوتیوسیانات می باشند و خواص ضد استروژنی دارند . این ترکیبات در جلوگیری از وقوع و پیشرفت سرطان های وابسته به جنسی چون سرطان پروستات ، سرطان تخمدان ، سرطان دهانه ی رحم ، سرطان سینه و سرطان هایی چون ریه و سرطان مثانه مفید و موثر هستند .
گل کلم علیرغم فیبر سرشاری که دارد و شاید هضم ان برای افرادی که دارای بیماری های التهابی و نفخ در دستگاه گوارش می باشند ، مناسب نباشد ، ولی دارای خواص ویژه ای برای محافظت دیواره ی معده از عوامل التهابی می باشد . تر کیباتی چون سولفورفان باعث محافظت معده از عوامل اسیب رسانی چون هلیکوباکتری پیلوری می باشد . علاوه بر این ایزوتیوسیانات گل کلم نیز عانل مهمی در پیشگیری از بروز زخم معده و سرطان روده است . شاید کمی بخارپز کردن گل کلم باعث کاهش اثرات سوء فیب بالای ان بر روی بعضی از بیماران دستگاه گوارش بشود .
گل کلم علاوه بر ویتامین ها و املاح فراوان و سرشاری که دارد و باعث حفظ نشاط و جوانی و سلامت پوست می شود بخصوص حین رژیم های کاهش وزن، دارای کالری کم و مقدار قابل توحهی فیبر می باشد . بنابراین افراد در حین رژیم با مصرف ان می توانند بدون دریافت کالری بالا ، احساس گرسنگی خود را رفع کنند.
همچنین بافت گل کلم این خاصیت را به آن می دهد که جایگزین ارد و یا مواد نشاسته ای در رژیم شود . بعنوان مثال می توانید در تهیه ی غذاهای مختلف از موارد زیر کمک بگیرید :
- بجای مقداری سیب زمینی پخته در تهیه ی پوره استفاده شود .
- در تهیه ی خمیر پیتزا جایگزین مقداری آرد شود.
- پاستا و پنیر می تواند با مقداری گل کلم نیز تهیه شود و خواص افزایش دهندگی کربوهیدرات این مواد غذایی را کاهش دهد .
- در تهیه ی حمص نیز می شود جایگزین مقداری نخود آن شود.
گل کلم یک منبع خوب و سرشار کولین است . بطوری که هر پیمانه از گل کلم دارای ۴۵ میلی گرم از ان می باشد که حدود ۱۰ ٪ نیاز روزانه ی توصیه شده به این ماده ی غذایی را تامین می کند . کولین عامل مهمی در تولید انتقال دهنده های عصبی می باشد . همچنین در فرایند رشد و تقسیم سلولی و انتقال درست ماده ی ژنتیکی و حفظ سلامت غشاهای سلولی از عوامل مهاجم و اسیب رسان را بعهده دارد.
کولین در رشد و تکامل مغز مهم است بنابراین مصرف گل کلم در دوران بارداری بسیار مفید است . همچنین مصرف ان از بروز الزایمر و زوال عقلی جلوگیری می کند . جهت سلامت کبد و جلوگیری از وقوع کبد چرب نیز موثر است . زیرا از انباشت کلسترول در کبد جلوگیری می کند .
گل کلم دارای ترکیبات سولفورفان می باشد که باعث در کاهش فشار خون و حفظ سلامت عروق موثر است . گل کلم باعث جریان موثر و مفید خون به سمت بافت ها می شود و علاوه بر این به حفظ فشار خون طبیعی اعضا و اندام ها نیز کمک می کند .
گل کلم دارای ویتامین C و منیزیم است که هر دوی این عوامل در کاهش بروز بیماری قند موثر هستند . همچنین پتاسیم موجود در گل کلم باعث اثر حفاظتی در بدن علیه افزایش قند خون می شود. پتاسیم عامل مهمی برای پانکراس جهت فعالیت هایی است که منجر به افزایش قند خون می شود. همچنین وجود B6 در گل کلم ان را کاندید مناسبی جهت کنترل دیابت بارداری کرده است.
یکی از خواص منحصر به فرد گل کلم دارا بودن اسید های چرب امگا ۳ می باشد این اسید های چرب اثر ویژه ای بر روی سلامت مفاصل ، حفظ سلامت غضروف ، کاهش التهاب و درد مفاصل دارند. در واقع این اسید های چرب باعث تعدیل حرکت مفاصل می شوند و این خواص گل کلم را سبزی مفیدی جهت مصرف بیماران مبتلا به ارتروز و ارتریت روماتوئید کرده است .
از جمله عوامل موثر در جوان ماندن بدن و به تاخیر انداختن پیری سلول های بدن، عوامل انتی اکسیدان می باشند . گل کلم دارای ترکیبات انتی اکسیدان قوی چون سولفورفان و ایزوایوسیانات می باشد . علاوه بر این وجود ویتامین های E و C در این گیاه خاصیت انتی اکسیدانی و جوان سازی آن را چندین برابر کرده است.
- افراد مبتلا به کولیت روده که عوامل نفاخ برای شان اسیب رسان است و سایر بیماری های دستگاه گوارش که با مواد غذایی نفاخ مشکل دارند باید در مصرف گل کلم احتیاط داشته باشند .
- افرادی که سابقه یا استعداد سنگ کلیه دارند.
- مصرف کنندگان دارو های ضد انعقاد خون مانند وارفارین .
- افرادی که مبتلا به نقرس هستند و یا سابقه و یا استعداد ابتلا به ان را دار ند و هر گونه عوامل پورین دار برای شان مضراست .
- افراد مبتلا به الرژی با سابقه ی شوک انافیلاکسی . این افراد واکنش های الرژیک شدید دارند و باید در مصرف گل کلم جانب احتیاط را رعایت کنند .
مجموع خواص گفته شده بعلاوه ی اثر گل کلم در افزایش ایمنی و مقاومت بدن در برابر ویروس ها و بیماری های فصل ان را گزینه ی مهمی برای مصرف حداقل دو بار در هفته در برنامه ی غذایی کرده است . برای حفظ سلامت خود و خانواده خود مصرف این سبزی پر خاصیت را جدی بگیریم .
-480x270.jpg "خواص گلابی جنگلی و ازگیل")
