در بین ویتامین های محلول در آب ، ویتامین های B خانواده ی بزرگی را تشکیل می دهند که دامنه ی وسیعی از اعمال و فعالیت ها را در بدن پشتیبانی می کنند . در این بین ویتامین B1 نقش ویژه ای در سیستم عصبی و عضلانی دارد .
زمانی که بیانمی شود یک ویتامین در یک عضو یا ارگان نقش بارزی دارد به این معنی نیست که باعث تولید انرژی یا نبودش عدم حرکت و فعالیت ان عضو می شود . هیچ ویتامینی در بدن انرژی تولید نمی کند . در واقع ویتامین ها بازوان کمکی هستند که در بدن مسیر بیوشیمیایی به درستی طی شود تا منجر به ازاد شدن انرژی یا تولید مواد و محصولات جدید مورد نیاز بدن شود .
در این بین ویتامین B1 به ویتامین اعصاب و عضله معروف است به علت نقش های بیوشیمیایی خاصی که در این اعضا و ارگان های بدن دارد .
علائم و نشانه های کمبود B1 (تیامین) :
- از انجایی که تیامین نقش ازاد سازی انرژی دارد . بنابراین در هر بافت و اندامی که تامین انرژی برای آن حیاتی است ، کمبود این ویتامین بسیار بارز خود را نشان می دهد .
بعنوان مثال علائمی چون ضعف در عضله و یا اسپاسم و گرفتگی عضلانی دارند خواه در عضلاتی مانند کمر و یا عضلات ستون مهره ها باشد و یا بعلت تجمع اسید لاکتیک و احساس درد و خستگی در این نواحی باشد ، می تواند ناشی از کمبود تیامین باشد . در واقع برای رهاسازی انرژی کافی و سوخت و ساز کامل در عضله تیامین نیاز است . از جانب دیگر در پاکسازی عضله از اسید لاکتیک بعد از فعالیت ورزشی و عدم ایجاد اسپاسم در عضلات فعال وجود تیامین لازم و ضروری است . بنابراین ورزشکاران و یا افرادی که فعالیت عصلانی سنگین دارند به این ویتامین نیاز بیشتری دارند .
- برای فعالیت عادی و نرمال عضله ی قلب وجود تیامین ضروری است . در صورت کمبود تیامین عضله ی قلب بزرگ می شود و فعالیت کافی و مناسب نخواهد داشت . کمبود تیامین با عث نارسایی قلبی نیز می شود .( قلب نوعی عضله ی خاص در بدن است و از انجایی که اقدامات تیامین در عضلات حیاتی است ، کمبود ان در قلب نیز نارسایی و مشکلاتی تولید می کند .)
- در سیستم عصبی وجود مقادیر کافی این ویتامین باعث حالت شادابی و سرزندگی ، تمرکز بر روی کار و واکنشر مناسب انعکاسی در برابر عوامل محیطی است . بعنوان مثال گاهی افراد در اثر کمبود این ویتامین دچار حالت آشفتگی ، رخوت و عدم تمرکز بر روی کار و فعالیت می باشند . لذا بیشتر مواقع در رفع بعضی از مشکلات افراد افسرده و ایجاد حالت تشاط و تمرکز در افراد از مکمل این ویتامین استفاده می شود .واکنش انعکاسی مناسب منظور واکنش مناسب در زمان کوتاه در برابر رفلکس های محیطی مانند داغی ، شیء تیز ، حرارت بالا و یا سرمای شدید و ... است . و کندی دریافت این اطلاعات می تواند ناشی از کمبود این ویتامین باشد .
- گاهی تاری دید در اثر کمبود تیامین عارض می شود . این واکتش هم در اثر عملکرد نادرست عصب و عضله ی چشم می باشد .
- وجود تیامین برای اشتهای کافی و نرمال در افراد ضروری می باشد .
- بهترین منبع این ویتامین نان و برنج است . اما به شرطی که سبوس آن گرفته نشود . امروزه شیوع بیماری های قلبی و اعصاب بعلت سبوس گیری کامل برنج و غلات بسبار شایع است . یکراه با اهمیت استفاده از ارد های سبوسدار یا مقداری سبوس این غلات است تا ویتامین B1 کافی بدن تامین شود .
- جگر ، ماهیچه، گوشت گاو ، ماهی تن و قزل آلا
- حبوبات ، لوبیای سویا مغز دانه ها و مغز تخمه افتابگردان
- افرادی که مصرف الکل دارند .
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند مانند افراد مبتلا به HIV
- افرادی که کاهش وزن سریع و غیر اصولی داشته اند .
- سالمندان که گاهی رژیم شان از تنوع کمتری برخوردار است و باعث کمبود می شود .
- انجام اعمال جراحی باریاتریک جهت کاهش وزن
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد مبتلا به الزایمر
این ویتامین با وجودی که محلول در اب است و ذخیره ی کبدی برای آن وجود ندارد ، اما گاهی مصرف مکمل آن باعث بروز واکنش هایی می شود مانند :
تنفس دشوار ، تورم صورت و لب ها ، ابی شدن لب ها ، درد قفسه سینه ، مدفوع سیاه یا خونی ،
تعوع ، احساس سفتی در گلو ، احساس گرما ، عرق کردن و بیقراری است .
بطور کلی مصرف مکمل ایت ویتامین بعنوان بهشی از یک برنامه ی درمانی باید در نظر گرفته شود و تحت نظر پزشک باشد . با این حال افرادی که سابقه بیماری کلیوی دارند ، بانوان در دوران بارداری ، وجود حساسیت به دارو یا غذای خاصی
قبل از مصرف مکمل این ویتامین حتما با پزشک خود مشورت کنید .
جهت حفظ این ویتامین از پختن زیاد بپرهیزید و در دمای زیر ۳۰ درجه سانتیگراد آن را نگهدارید .
