خواص کنگر

یکی از سبزیجاتی که در فصل بهار می روید و بسیارلذيذ و سرشار از ویتامین است کنگر نام دارد .

کنگر معمولی گیاهی است خودرو با برگ های خاردار ساقه های ضخیم شبیه به کرفس که از آن در پخت سوپ خورش و حتی به صورت خام در سالاد استفاده می کنند .

البته با توجه به اینکه برگ های آن تیغ های ریز و تیزی دارند هنگام پاک کردن مراقب دستان خود باشید ؛ پس بهتر است از دستکش استفاده کنید.

 و برای پاک کردن آن از قیچی و دستکش استفاده کنید .

جالب است بدانید که یکی دیگر از استفاده های مهم کنگر در تولید پنیر است . زیرا این سبزی با آنزیم هایی که دارد می تواند با غلظت یک بر ۱۵۰ هزار شیر را لخته و پنیر تولید کند.

دانه کنگر نیز حاوی روغنی است که از آن در تهیه صابون شامپو و پولیش ها استفاده می کنند .

کنگر طبیعتی گرم و خشک دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی که گرم مزاج ، هستند خوردن آن توصیه می شود.

کنگر منبع غنی پتاسیم است.

این سبزی سرشار از ویتامین های A ، B ، E و املاح معدنی است . قسمت مورد استفاده ی این سبزی ، مانند کرفس ساقه آن است که پس از جدا کردن تیغ ها و کمی تفت دادن در روغن می توان برای طبخ خورش به کار برد .

خوردن برگ های این سبزی افزایش دهنده ادرار و محرک کلیه ها و کبد است و به ترشح صفرا کمک می کند .

این سبزی موجب کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون می شود و به دلیل داشتن پتاسیم یک کاهنده مفید فشار خون به حساب می آید ؛ پس خوردن کنگر را به کسانی که از چربی و فشار خون بالا رنج می برند یا مستعد بیماریهای قلبی - عروقی هستند ، توصیه می کنیم.

این سبزی به دلیل مواد فیبری ،  قابلیت هضم کم و خاصیت مسهلی و ملینی دارد و میزان کالری آن بسیار محدود است .

در کتب طب سنتی به نامهای «خرشوف»، «زلم بستانی»، «خربع بستانی، عکوب بستانی»، «کنگربستانی»، "حرشف بستانی " معروف است ولی در فارسی به آن «آرتیشو» و «کنگر فرنگی» می گویند .به انگلیسی به آن Globe artichoke و Artichoke گویند گیاهی است از تیره Compositae که نام علمی آن Cynara Scolymus L می باشد . کنگر فرنگی گیاهی است پایا دارای برگ هایی پهن و دراز در ابعاد برگ های کاهو و بزرگتر و دارای بریدگی های عمیق ولی رنگ برگ ها غباری و سبز تیره ساقه راست عمودی که تا یک متر ارتفاع آن می رسد. در انتهای ساقه کاپیتول آن دیده می شود که در حالت سبزی پوشیده از گلبرگ ضخیم گوشتی که آن را به شکل یک سیب فلس دار در آورده است و انتهای گلبرگ ها که به بنکاپیتول می چسبد ضخیم تر و گوشتی و خوراکی است . دمبرگ های دراز آن را نیز پس از اینکه با خاک دادن سفید کردند ممکن است مثل کنگر معمولی صحرایی به مصرف خوراک برسانند . گل های آن آبی و بنفش و میوه آن قهوه ای درخشان که انتهای آن تارهای سفید دیده می شود .

به فارسی «کنگر» و در کتب طب سنتی با نام های حرشف بری نامبرده شده آن هم دو نوع است، نوعی از آن بزرگ و یا به اصطلاح طب سنتی صنف کبیر است .

در واقع کنگر ، گیاهی است از خانواده Compositae و به انگلیسی Cardon و نام علمی آن .Cynara cardunculus L می باشد گیاهی است یکساله که به طور پرورشی کاشته می شود و در اروپا و آمریکا معمول است که آن را می کارند. برگهای آن دارای نوعی دمبرگ دراز گوشتی متورم که تا یک متر هم میرسد و در انتهای آنها قسمت سبز برگ که شدیدا منشعب است قرار دارد و ساقه های گل دهنده منتهی به کاپیتول با گلهای آبی است. در این نوع کنگر به جای کاپیتول سبز که در کنگر فرنگی مصرف غذایی داشت این دمبرگ های ضخیم گوشتی است که به مصرف می رسد . به عقیده عده ای از گیاه شناسان این نوع منشأ نژادی کنگر فرنگی می باشد . نوع دوم آن را حرشف بری صغیر می گویند یا کنگر وحشی همان نوع «کنگر صحرایی» است ،  که در ایران به نام «کنگر» نامیده می شود و از آن به عنوان سبزی استفاده می شود .

کنگر گیاهی است پایا از تیره Compositae که دارای نام علمی .Gundelia tournefortii L می باشد . از نظر   از نظر ارتفاع ،کوچک دارای برگ های خیلی کوچک تر از نوع قبلی با دم برگ های گوشتی خوراکی با رنگ روشن منتهی به قسمت سبز برگ که آن هم به خارهایی منتهی می باشد .

مناطق رشد کنگر در ایران :

کنگر در ایران در کوههای جنوب و کرمان و نزدیک ،اصفهان، خرم آباد غرب ، آبادان ،  کازرون ، اراک ، بیشه ، رزوند و کوه های منطقه مرکزی به طور وحشی می روید . کنگر وحشی یا به عبارت دیگر کنگر صحرایی از نظر طبیعت گرم و خشک و به همین علت است که اغلب آن را با ماست می خورند که برای گرم مزاجان نیز مناسب شود . خواص آن شبیه کنگر فرنگی و در تمام موارد از آن قوی تر خوردن آن موجب خارج شدن اخلاط سینه است . اگر گرم مزاجان به تنهایی آن را بخورند عوارضی دارد که برای رفع آن باید از سرکه استفاده  کنند یا با ماست بخورند .

می توانید ۲۰ گرم خشک شده این گیاه را با ۱ لیوان آب جوش به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید و نیم ساعت پیش از هر وعده ی  غذایی بنوشید ، برگ های خشک گیاه را نیز می توانید حدود ۱۲ ساعت خیس کنید سپس در پخت غذا استفاده نمایید .

کنگر فرنگی را از کجا بخریم ؟

کنگر فرنگی را می توان از فروشگاه های اینترنتی عرضه میوه و سبزیجات تهیه کرد .

خواص کنگر برای بیماران مبتلا به قند خون :

مقدار بالای فیبر موجود در کنگر فرنگی به حفظ سطح قند خون پایدار و اجتناب از ایجاد نوسان در ترشح انسولین که می تواند منجر به مشکلات جدی برای بیماران دیابتی شود ، کمک می کند .

- یکی دیگر از دلایلی که کنگر فرنگی را برای کنترل دیابت مفید می سازد ،  این است که این سبزی حاوی موادی است که باعث کاهش قند خون می شود . که یکی از مهم ترین آنها اینولین می باشد . در صورتی که از داروهای کنترل قند خون مانند متفورمین استفاده کنید ، قبل از مصرف دارویی کنگر فرنگی با پزشک خود مشورت کنید .

اینولین موجود در آرتیشو قند خون را ثابت نگه می دارد .

بیماران دیابتی نیم ساعت پیش و یا ۲ ساعت پس از هر غذا ۱ استکان آب برگ تاره آرتیشو را بنوشند .

خواص کلی :

- کنگر بادشکن خوبی است و به درمان مرض قند کمک می کند و باعث هضم آسان غذا می شود .

- این سبزی در فصل بهار در تمام سبزی فروشی ها یافت میشود و دارویی موثر برای جلوگیری از دل به هم خوردگی زنان در زمان بارداری است و در کل از عوارض ویار می کاهد .عصاره برگ و ریشه کنگر برای جلوگیری از رسوب چربی در جدار رگ ها مفید بوده و در درمان یرقان، سوءهاضمه ، احساس ناراحتی در معده ، نفخ ، بی اشتهایی ، تهوع ،  اسهال خفیف یا یبوست ،  نارسایی کبد ، دفع مزمن آلبومین و کم خونی بعد از جراحی موثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می کند .

کنگر ضدعفونی کننده اشتها آور تببر و هضم کننده غذاست و در ضمن مصرف آن باعث تقویت دستگاه

گوارش میشود

خواص انتی اکسیدانی و اثر بر چربی های خون :

این سبزی خواص دارویی نظیر خاصیت  آنتی اکسیدانی و کاهندگی کلسترول ..دارد . بنابراین احتمال بروز سرطان را کاهش می دهد . خنثی کننده سموم کبدی و محافظ کبد است و به همین دلیل از دانه های آن داروهایی برای درمان بیماری های کبدی به بازار عرضه شده است . در ضمن عادت به خوردن آن به هضم غذا کمک کرده و اشتها را افزایش می دهد .

خوردن برگ کنگر تولید کلسترول در بدن را پایین می آورد . به همین دلیل داروهای تهیه شده از کنگر را برای امراض قلبی- عروقی و جلوگیری از تصلب شرایین استفاده می‌کنند . ماده سینارین که در عصاره برگ کنگر وجود دارد باعث کاهش کلسترول خون می شود . تحقیقات نشان داده است که سینارین باعث کاهش سطح تری گلیسیرید خون نیز می شود .

این گیاه و به خصوص برگ آن ادرارآور و نیروبخش است و در ضمن قلب را نیز تقویت می کند . 

کنگر و کبد :

کنگر در درمان یرقان نارسایی کبد و کم خونی مؤثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می کند .

به عنوان آخرین خواص نیز باید گفت که کنگر دارای اثراتی نظیر ضد تجمع پلاکت ها رقیق کردن خون ضد تهوع ، ضدنفخ ،  خلط آور و مسهل است .

سینارین و ماده دیگری که به عنوان اسیدکافئیک شناخته شده است کبد را در برابر عفونت حفظ میکند و به کبد کمک می کند تا بعد از تخریب قسمتی از ان دوباره خود را از نو بسازد .

کنگر و سنگ کلیه :

آرتیشو همواره به دلیل خواص مدر بودن آن مورد توجه درمانگران طب سنتی در کشورهای مختلف قرار گرفته است . مصرف آرتیشو به عنوان غذا یا دارو تاثیر زیادی در افزایش میزان ادرار و دفع آن در بدن دارد . استفاده از این دارو می تواند تاثیر بسیار خوبی در پاکسازی و تخلیه کلیه ها و بهبود عملکرد آنها در دفع مواد زائد از بدن داشته باشد ، بنابراین این گیاه می تواند یکی از مواد غذایی مفید و پرخاصیت هنگام انواع پاکسازی ها

باشد که به تخلیه مواد سمی و زائد موجود در بدن کمک می کند .

کنگر و شیر دهی :

یکی از موارد منع مصرف آرتیشو در خانم هایی است که به نوزاد خود شیر می دهند از آنجا که مصرف آرتیشو و برگ های آن تاثیر زیادی در ، کیفیت بو و مزه شیر مادر می گذارد ممکن است موجب بروز عکس العمل نوزاد شده و او شیر مادر را نخورد . بنابراین درمانگران به مادران

شیرده و خانم های باردار توصیه می کنند که در طول دوران بارداری و دورانی که به فرزند خود شیر می دهند از خوردن موادغذایی و سالاد هایی که حاوی این گیاه است ، پرهیز کنند .

گنگر و تیروئید :

آرتیشو یا کنگر فرنگی برای بیمارانی که کم کاری تیرویید دارند مضر است .

کنگر و کیسه ی صفرا :

قسمت هایی از این گیاه به علّت طعم تلخ و مواد مؤثری که دارد موجب تحریک و افزایش صفرا و دفع ادرار می گردد ، عصاره ی تلخ موجود در آرتیشو برای بیماری های صفرا و کبد مورد استفاده قرار می گیرد . متخصصان توصیه می کنند که افراد مبتلا به انسداد مجاری صفراوی و سنگ کیسه صفرا از مصرف کنگر فرنگی اجتناب کنند .

اثرات دیگر آن شامل کاهش چربی خون ، ضد درد ضد التهاب ، کاهش قند خون و به طور ضعیف ادرار آور است .

کربو هیدرات کنگر :

از آنجایی که کنگر محتوی کربوهیدرات پیچیده غیرقابل هضم به نان اینولین ،است خاصیت مسهلی دارد . از طرفی اینولین موجود در کنگر باعث افزایش باکتری های مفید و کاهش باکتری های مضر در مدفوع می‌شود . در حقیقت باعث حفظ سلامتی روده شده و احتمالاً می تواند خطر سرطان روده باریک را کاهش دهد .

کاهش سرطان پوست :

آنتی اکسیدان موجود در ،کنگر پوست را در برابر سرطان محافظت می کند.

اثر کنگر بر دستگاه گوارش :

- کنگر ضدعفونی کننده اشتها آور تب بر و هضم کننده غذاست ،  و درضمن مصرف آن باعث تقویت دستگاه گوارش می شود.

محققان معتقدند وجود ماده ای به نام سینارین در عصاره برگ کنگر ، باعث کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون می شود  در ضمن همین ماده به همراه ماده دیگری به نام اسید کافئیک موجود در کنگر ، کبد را در برابر عفونت حفظ می کنند .

اثرات کنگر بر پوست و جوش صورت :

مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها و ویتامین C موجود در کنگر فرنگی به کاهش چین و چروک و جوان سازی پوست صورت کمک می کند .

- اگزما و خشکی پوست :

مقداری برگ تازه آرتیشو را رنده کنید و روی محل بگذارید و پس از ۱۰ دقیقه بشویید . مصرف غذاهای غنی از آنتی اکسیدان ها ، ویتامین ها و مواد معدنی در بهبود ظاهر و سلامت پوست نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند آنتی اکسیدان ها ، از جمله ویتامین ها و مواد معدنی ، به جلوگیری از پیری پوست ، خشکی و از دست دادن بافت و زیبایی ظاهر پوست کمک

می کنند .

به عنوان مثال ، کلاژن تقریبا هفتاد درصد از سلول های پوست شما را تشکیل می دهد و یا ویتامین C یکی از آنتی اکسیدان هایی است که در تولید کلاژن سالم نقش مهمی دارد بنابراین ، مصرف مداوم غذاهایی که حاوی ویتامین ها و آنتی اکسیدان ها نیستند ، اغلب باعث تولید کم کلاژن و سایر مشکلات مرتبط با پوست می شود که این هم پوست را قبل از موعد مقرر پیر می کند . همچنین داشتن سیستم ایمنی قوی برای حفظ سلامت پوست ضروری است . ایمنی بدن عمدتا مبتنی بر سلامت محیط روده و میزان مواد مغذی است که به بدن از طریق غذا وارد شده و به درستی جذب بدن می شود . اثرات مثبت کنگر فرنگی بر دستگاه گوارشی و کبد باعث می شود که هنگامی که پوست آسیب می بیند و یا هنگامی که با سموم و آلاینده های معمول تماس پیدا کند سیستم ایمنی بدن به راحتی قادر باشد پوست را به سرعت درمان می کند .