دندان یک ابزار خدادادی مهم برای تغذیه ی مناسب است . حداقل محافظت از دندان پایبندی به استفاده از مسواک جهت حفظ سلامت دندان ها است . در این متن تصمیم داریم به بررسی غذاهایی بپردازیم که از دندان ها در مقابل پوسیدگی محافظت می کنند .
بطور کلی اگر ماده ی غذایی باعث کاهش PH دهان به کمتر از ۵/۵ شود و محیط دهان را اسیدی کند ، باعث پوسیدگی دندان می شود . براین اساس که ماده ی غذایی باعث پوسیدگی شود و یا خیر مواد غذایی به سه گروه متفاوت تقسیم می شوند :
۱- مواد غذایی کاریواستاتیک :
این مواد غذایی بعد از تناول و ترکیب با بزاق دهان تاثیری بر محیط اسیدی دهان ندارند . در واقع بعد از نیمساعت از خوردن غذا PH دهان را کاهش نمی دهند . بنابراین نه باعث ایجاد پلاک پوسیدگی می شوند و نه جلوگیری از پوسیدگی می کنند .
نمونه ای از این مواد غذایی شامل :
تخم مرغ ، ماهی ، گوشت قرمز ، ماکیان و اکثر سبزیجات ، چربی ها ، ترکیبات شیرین کننده ی غیر قندی مانند آسپارتام .
۲ . مواد غذایی کاریوژنیک :
این مواد دارای کبروهیدرات قابل تخمیر هستند و بر محیط اسیدی دهان اثر دارند . نیمساعت بعد از مصرف این مواد PH دهان کاهشدمی یابد و دندان مستعد ایجاد پلاک و پوسیدگی می شود .
این مواد شامل :
نوشیدنی های شیرین ، شیرینی ، شکلات ، کیک ، کلوچه ، انواع نان ها ، چیپس ، پفک و …
۳ . مواد غذایی آنتی کاریوژنیک :
این مواد غذایی نه تنهه باعث پوسیدگی دندان نمی شوند ، بلکه از پوسیدگی آن نیز جلوگیری می کنند . این مواد گزینه ی خوبی هستند که همراه غذاهای کاریو ژنیک مصرف شوند . یا اگر افرادی که محیط دهان شان بسیار مستعد پوسیدگی است و زمانی امکان استفاده از مسواک نداشته باشند ،جهت جلوگیری از پوسیدگی دندان از این مواد غذایی با خاصیت ضد پوسیدگی که دارند در کنار غذا مصرف کنند .
نمونه ای از چند ماده ی غذایی با خاصیت انتی کاریوژنیک :
پنیرها بعلت داشتن کازئین و کلسیم و فسفر باعث تحریک ترشح بزاق و افزایش فعالیت باکتری های بزاق می شود . در نتیجه این عمل کربوهیدرات های قابل تخمیر از سطح دندان برداشته می شوند و کاهش پوسیدگی و کاهش ایجاد پلاک دندان را باعث می شود .
آجیل ها و ان اع دانه های روغنی مانند بادام ، فندق و ... نیز کربوهیدرات قابل تخنیر ندارند ولی فیبر و چربی بالایی دارند .
لبنیات شامل انواع ماست و دوغ
نکته :
-بهترین انتخاب استفاده از مواد کاریواستاتیک و یا آنتی کاریوژتیک است .
- گزینه بعدی اگر از موادی مانند موز استفاده می شود که خاصیت کاریوژنیک و چسبندگی بالایی دارند به همراه شیر و یا مایعاتی مصرف شود که چسبندگی این ماده به دندان ها را کاهش می دهد .
- از حالت جامد مواد غذایی کاریوژنیک که لابلای دندان باقی می مانند و زمینه ی تخنیر و پوسیدگی را فراهم می کنند کمتر استفاده شود .
- مصرف مواد کاریوژتیک با ماست و لبنیات ویا تکه ای پنیر بعد از این مواد مصرف شود که خاصیت چسبندگی و تخمیر کربوهیدرات مواد کاریوژنیک را خنثی کند و سریعا PH دهان را از حالت اسیدی خارج کند .
