در مقاله ی قبلی مطالبی در مورد ابتلا به بیماری قلبی و راهکار های تغذیه ای جهت پیشگیری از ابتلا به مشکلات قلبی در ماه رمضان و چندین توصیه جهت رژیم مناسب رمضان برای این بیماران پرداختیم. در این مقاله به بررسی سایر مطالب در این زمینه می پردازیم .
بیماری های قلبی و توصیه های غذایی مربوط به ان :
تمام مواد غذایی ذکر شده که برای حفظ سلامت قلب مفید هستند، در دستورات غذایی بیماران قلبی نیز کاربرد دارند . اما با توجه به نوع بیماری ، طبیعت ان و مزاج بیمار ، فراورده های غذایی متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرند . بیماران قبل از شروع ماه رمضان باید به پزشک مراجعه کرده و با توجه به نوع بیماری خود لز دستورات غذایی زیر استفاده کنند :
۱ . گاهی به دنبال گرسنگی و نخوردن غذای کافی و مناسب به مدت چند روز، خون خوبی در بدن تولید نمی شود و بدن هم به دنبال آن ضعیف می شود و قوای ان به تحلیل می رود. در اینجا باید از مواد غذایی که قلب و قوای ان را تقویت می کنند، استفاده کرد مانند: ابگوشت، زرده ی تخم مرغ عسلی، سیب، به، گلابی، ریحان، نعناع، گلاب، پسته و زعفران
- حلوای سیب یا به که مقوی قلب ، معده ، کبد ، مولد خون صالح و معتدل الکیفیت است .
- شربت زعفران که مفید برای امراض قلبی و بی حالی و سستی بدن است .
- شربت آناناس مقوی و مفرح قلب : اب اناناس ، گلاب ، بیدمشک هر کدام یک هشتم آب اناناس ، شکر نصف آب اناناس ، همه را با هم روی شعله ی ملایم به قوام بیاورید .
- سوپ مخصوص برای بیماران قلبی ، یک استکان جو ، یک استکان برنج ، یک بشقاب جعفری خرد شده ، کمی گشنیز . همه را با اب پخته تا له شود . سپس کدوی سبز تکه شده، زعفران، نمک، روغن زیتون اضافه شود.
- هویج، شلغم و چغندر را رنده کرده، مقداری پودر نبات روی ان ها پاشیده و بگذارید از شب تا صبح بماند آبی که در ظرف جمع می شود، برای تقویت قلب و تپش ناشی از آن بسیار مفید است.
- هویج را پخته، پوست و مغز سفت وسط ان را برداشته در ظرف چینی ریخته از شب تا صبح بماند. صبح با گلاب کمی عرق بیدمشک مخلوط کرده ، پودر قند روی ان پاشیده و میل شود.
- اویزان کردن مروارید و یاقوت روی قلب موجب فرح قلب است .
- نگاه کردن به مروارید و گل ختمی مفید است.
- دیدن گل ختمی که چیده نشده باشد، مفرح قلب و نشاط اور است.
۲ . گاهی به دنبال خوردن غذاهایی که خون نامناسب و غلیظ در بدن تولید می کنند، در عروق قلبی گرفتگی ایجاد می شود. برای رفع گرفتگی و انسداد عروق قلب و تیز درمان فشار خون دستورات زیر توصیه می شود:
- ۳۰ حبه سیر پوست گرفته را با ۵ عدد لینو ترش تازه با پوست که چند برش روی پوست ان زده شده در مخلوط کن ریخته تا خمیر شود . خمیر بدست امده را با یک لیتر اب روی شعله ی بسیار کم به جوش رسانده ، شعله را خاموش کنید تا سرد شود سپس ان را صاف نموده و در یخچال نگهداری کنید . صبح ناشتا ۵۰ سی سی یا یک استکان تا جهل روز مصرف شود . تکرار دوره هر شش ماه تا یک سال توصیه می شود . از دیدگاه طب سنتی سیر رقیق کننده ی خون و از بین برنده ی مواد زاید و غلیظ است . لیمو ترش نیز فرو نشانندا ی التهاب و پاک کننده ی مواد نا مناسب و زاید است . در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ در استرالیا انجام شد ، تاثیر سیر در کاهش فشار خون به اثبات رسیده است .
۳ . سوء مزاج گرم قلب : بیماری که در ان غلبه ی گرمی بر قلب وجود دارد و از علائم ان ، نبض تند ، بی قراری ، تشنگی و احتیاج به تنفس در هوای سرد است :
- بو علی سینا می گوید درمان این بیماری خوردن رب میوه ها، مخصوصا رب سیب و به است. استفاده از شربت سیب ، شربت انار ، شربت به ، شربت نارنج، شربت لیمو و شربت بالنگ معمولی با گلاب و شکر و مصرف زرشک و ابغوره مفید است. زرشک و ابغوره تشنگی را تسکین داده و بر طرف کننده ی علائم بیماری گرم قلب هستند. در مطالعات جدید اثرات ضد فشار خون و گشاد کننده ی عروق زرشک به اثبات رسیده است به علاوه زرشک از اسیب ایسکمی-رپرفیوژن میوکارد جلوگیری می کند.
در طب جدید مصرف انار تاثیر زیادی بر عروق دارد. انار محل ضایعات اترواسکلروتیک را کوچک کرده و ضخامت انتیما-مدیا را در عروق بیماران قلبی تحت درمان دارویی را کاهش می دهد. انار باعث کاهش فشار خون سیستولیک می شود. مصرف مرکبات از تاثیر منفی استرس های اکسیداتیو بر عضله های قلبی جلوگیری می کند . مصرف موارد زیر توصیه می شود :
- برنج با مرغ که با ابلیمو یا ابغوره و زرشک طعم دار شده باشد .
- سوپ جوجه با اب انار یا ابغوره یا ابلیمو
- اش جو
- فرنی با شیر بز
- ماست محلی گاوی با سیاهدانه و پودر زنیان
- شیر برنج
- نان ترید کرده در گلاب و شربت سیب
- شیره ی بادام‌شیرین
- ماش پوست کنده و کمی شکر
- خورش اسفناج با مرغ و نان
- هر صبح شربت سیب با عرق گاو زبان یا شربت بالنگ یا نارنج با گلاب و عرق گاو زبان و عرق بید و بیدمشک .
- گشنیز خشک ، گل سرخ ، طباشیر ، شربت سیب که با این مواد مخلوط شود و مصرف شود . یا گل سرخ و طباشیر را با شربت سیب مخلوط کرده و میل شود .
- ماء الشعیر : مقداری جو را با ۲۰ - ۱۵ برابر اب بخیسانید و روی حرارت قرار دهید ، به محض شکفته شدن جو ها ، ان را از حرارت برداشته سرد کرده و صاف کنید . و بصورت نیم گرم بنوشید .
- شب قبل از خ اب اب انار ، با مقداری لعاب اسفرزه و تخم خرفه و گشنیز خشک میل شود .
- مالیدن صندل ، کافور ، گلاب بر روی سینه و روغن مالی سینه با روغن گل یا روغن بادام .
- نشستن در وان که از اب نیم گرم پر شده باشد بعد از ان مالیدن روغن بادام یا روغن گاوی به بدن .
- گذاشتن پارچه کتان که با گلاب تر شده باشد روی سینه و پاشیدن گلاب روی لباس .
- بوییدن اشیای خوش بوی سرد مانند شکوفه ی بید و بید مشک ، گل نیلوفر ، گل سرخ ، صندل مفید است .
- هوای خانه باید خنک باشد . توقف زیاد در حمام ، هوای گرم ، تشنه ماندن در هوای گرم مضر است .
۴ . سوء مزاج سرد قلب : بیماری که در ان غلبه ی سردی بر قلب وجود دارد و از علایم ان ، نبض کند ، تنفس ضعیف ، رنگ پریدگی و کاهش قوت بدن و نگرانی و ترس است .
- بیمار باید از خوردن غذاهایی که طبیعت سرد دارند و اب یرد در حد امکان خود داری کند . به جای ان می توان از اب عسل همراه با عرق گل گاو زبان و گلاب و عرق بادرنجبویه استفاده کرد .
- گوشت پرندگانی مانند کبک ، مرغ خانگی ، کبوتر ، گنجشک ، دراج که با ادویه جات گرم مانند دارچین ، زعفران ، زیره ، میخک و هل پخته شوند .
- زرده ی تخم مرغ عسلی با پودر دارچین
- نخود اب
- خوراک هویج و شلغم
- سوپ جوجه که با نان تنوری میل شود .
- شربت گاو زبان ، شربت بادرنجبویه ، شربت سیب یا بید مشک ، شربت زعفران، دمنوش گل گاو زبان و بادرنجبویه .
۵ . سوء مزاج مرطوب قلب : بیماری که در ان غلبه ی رطوبت بر قلب وجود دارد و از علایم ان این است که هیجانات روحی به سرعت بر بیمار تاثیر می گذارند و خیلی زود اثرشان از بین می روند .
- در این بیماری یکی از تدابیر مهم کم کردن غذاست . بنابراین روزه داری با رعایت دستورات صحیح غذایی برای بیماران دچار این نوع سوء مزاج بسیار مفید است .
- قرار گرفتن در محیط گرم
- ورزش سبک و معتدل و به تواتر و پی در پی
- ابتنی در اب های گرم‌معدنی ، حمام گرم و خشک که قبل از غذا خوردن انجام شود ( اگر همراه با رطوبت، حرارت هم باشد زیاد حمام نکنند. )
- مالیدن سینه با روغن ناردین
- استفاده از ادویه های خشک کننده ی قلبی مانند میخک، زعفران و بادرنجبویه مفید خواهد بود.
- بادرنجبویه ی تازه را در سبزی خوردن و خشک ان را به صورت دمنوش و یا عرق ان را در شربت ها می توان مصرف کرد.
- نخود آب با گوشت پرندگان که با ادویه ی گرم و خشک و مغز تخم کافشه تهیه شده باشد.
- ماء العسل به جای اب مفید است.
- اگر سوء مزاج مادی بلغمی باشد، پاک سازی بدن با حب صبر و یا حب ایارج و ... تحت نظر پزشک توصیه می شود
- سوپ جوجه با نان
- کباب و بریانی گوشت پرندگان
- شربت سیب
- شربت انار نعناعی
- سکنجبین عسلی که گرمی معتدلی دارد و برای برطرف کردن رطوبت های اضافی مفید است .
۶ . سوء مزاج خشک قلب : بیماری که در ان غلبه ی خشکی بر قلب وجود دارد و از علایم ان لاغری ، بی خوابی ، سرفه ی خشک و حالتی است که بیمار به راحتی از هیجانات روحی متاثر نمی شود ولی در صورت تاثیر پذیری ، مدت طولانی در اثر ان باقی می ماند . توصیه های مفید این بیماران شامل :
- بیماران باید غذاهای رطوبت بخش بخورند و اگر سردی همراه با خشکی باشد از مصرف اب سرد اجتناب شود .
- بعد از غذا به حمام بروند ، استحمام با اب نیم گرم باشد یا در وان اب گرم بنشینند .
- از تحرک زیاد و خستگی و کارهای سخت ، بی خوابی ، غضب و هر چیزی که مولد خشکی است ، بپرهیزند و استراحت کنند .
- سینه و بین کتف ها را با روغن بنفشه یا روغن کدو بمالند .
- نوشیدن اب سرد مفید است . اگر سردی همراه با خشکی باشد از اب سرد اجتناب شود .
- لعاب اسفرزه ، لعاب به دانه ، ماء الشعیر با روغن بادام و شکر ، ماء الجبن ( نوعی ماده برای خروج سودا مصرف می شود ) ، شربت گاو زبان یا دمنوش گاو زبان بنوشند .
- لعاب اسفرزه ، لعاب به دانه و عرق گاو زبان را با قند شیرین کرده با تخم ریحان بنوشند . می توان به این ترکیب عرق بیدمشک ، عرق بید و گلاب افزود .
- نوشیدن شیر تازه ( البته اگر بیمار تب نداشته باشد ) .
- افشره ی اناناس
- اش اسفناج ، کدو ، گوشت بزغاله یا بره که در پیاز و سبزی جات خشک با ادویه جات ذکر شده ی مفید برای قلب پخته شود .
- سوپ ماش پوست کنده با شیره ی بادام ، اسفناج و کدو
- حریره ی بادام با ارد گندم ، روغن بادام ، شیر و شکر
از منظر طب سنتی :
- شیر تازه ، مقوی ، چاق کننده و حفظ کننده ی رطوبت های بدن است .
- اسفناج هضم سریع دارد و خون خوبی در بدن تولید کرده و رطوبت را به بدن بر می گرداند .
- کدو نیز در صورت پخته شدن با ماش و سایر ادویه جات ذکر شده ، اخلاط و مواد مناسبی در بدن تولید کرده و رطوبت بخش است .
- ماش غذائیت بالایی دارد و خون خوبی در بدن تولید می کند و نسبت به سایر حبوبات نفخ کمتری دارد .
- روعن بادام طبعی معتدل داشته و بسیار رطوبت بخش است .
- در تحقیقات جدیدی نشان داده که مصرف اسفناج در موش های دچار انفارکتوس میوکارد ، فاکتور های التهابی و پروفایل پروتئینی را تنظیم نمود .
- بادام در کاهش کلسترول خون نقش دارد و از اکسیداسیون لیپید ها جلوگیری می کند .
نکته ی مهم :
چه برای حفظ سلامت قلب و چه جهت درمان بیماری های قلبی ، لینت طبع فرد باید حتما مد نظر باشد و از یبوست جلوگیری شود تا از تجمع مواد زائد و بخارات ناشی از ان ها در بدن اسیبی به قلب وارد نشود و از مواد زیر پرهیز شود :
- مصرف بیش از حد مواد غذایی با طبع سرد بدون موادی که ان ها را اصلاح می کنند .
- زیاده روی در مصرف مواد غذایی که بخارات نامناسبی تولید می کنند مانند پیاز .
- مصرف غذاهای چرب و سرخ شده با روغن های جامد و مایع صنعتی ، چای پر رنگ ، قهوه ، کاکائو و مصرف زیاد گوشت های قرمز
