خلقت انسان در قران کریم به این صورت ذکر شده است که مرحله ی اولیه ی خلقت آن خاک است و از این خاک مواد غذایی ایجاد و به مصرف پدر و مادر می رسد . از این غذا خون و از این خون ، منی ساخته می شود . منی زن و مرد در رحم آمیخته می شود و نطفه ایجاد می شود . سپس نطفه تبدیل به علقه ی اویخته می شود . در مرحله بعد به مضغه که شبیه گوشت است می شود. سپس استخوان ها ایجاد می شود و روی استخوان ها با گوشت پوشیده می شود .
تغذیه در دوران بارداری :
از انجایی که کودک از خون مادر و غذای او استفاده می کند و پرورش می یابد، غذای یک بانوی باردار باید غنی و کامل باشد تا از یک طرف نیاز مادر به مواد غذایی را تامین کند و هم مواد لازم برای رشد جنین را در اختیارش قرار دهد.
تغذیه ی دوران بارداری جهت سلامت و رشد جنین از نظر اسلام چنان ارزشمند است که به یک بانوی باردار اجازه داده می شود که در دوران بارداری روزه نگیرد. بهتر است هر خانمی از نظر وضعیت بهداشتی_تغذیه ای مورد ارزیابی قرار گیرد و اگر سوء تغذیه دارد اصلاح شود، زیرا تغذیه ی صحیح بیشترین اثر را روی سلامت جنین دارد. وضع تغذیه ی مادر در دوران بارداری حتی در اخلاق و مقدار ضریب هوشی و استعداد کودک تاثیر فراوان دارد.
رشد اعصاب و مغز کودک از غذای مادر است، پس هر نوع غذای جسمی و روحی بر روی کودک اثر خواهد گذاشت. همچنین باید به نوع غذا و حلال بودن آن توجه خاصی داشته باشد، زیرا تاثیر بسیار بر روی اخلاق ، رفتار و ایمان کودک می گذارد.
خوراکی های مناسب و توصیه شده در دوران بارداری :
- بهترین میوه هایی که خانم باردار می تواند در این دوران استفاده کند شامل: موز، به، سیب میخوش نه سیب ترش، گلاب، بادام بویژه بادام خام پوست گرفته که هر کدام مانند ادامس جویده شود و انار است.
- مصرف مویز، انگور و شیره ی انگور در دوران بارداری بویژه اوایل آن بسیار مفید است. این مواد سرشار از اسید فولیک هستند و در ابتدای بارداری جهت تشکیل لوله عصبی و طناب نخاعی ضروری است. همچنین جهت تامین آهن و جلوگیری از کم خونی مصرف مویز، انگور و شیره ی انگور توصیه می شود.
این میوه ها دارای سطوح بالایی از ویتامین و املاح است و باعث ارامش مادر می شود.
همچنین این میوه ها دارای آنتی اکسیدان فراوان هستند. علاوه بر این باعث ایجاد ناراحتی های گوارشی نمی شود و یبوست مادر را برطرف می کند.
- از غذاهای مناسب برای این دوران نان خوب و برشته و شورباهای دارای زیره است . البته زنانی که مشکل و سابقه ی سقط جنین داشته اند، نباید از زیره استفاده کنند چون باعث سقط مجدد می شود.
- گوشت بره و بزغاله ی چاق یک ساله
- مصرف خوراکی های نرم و سبک مانند فالوده ی سیب، به پخته و …
- بهتر است زنان باردار تعداد وعده های تغذیه ی خود را افزایش دهند، اما در هر مرتبه شکم خود را پر نکند زیرا فشار زیادی به روده ها علاوه بر فشار رحم وارد می شود و باعث افزایش احتمال ابتلا به یبوست می شود.
خوراکی های مضر در دوران بارداری :
مصرف تعدادی از مواد خوراکی برای یک بانوی باردار مناسب نیست و باعث بروز مشکلاتی می شود که عبارتند از :
- سرکه
-غذا های با طبع بسیار گرم و بسیار سرد.
- آب بسیار گرم و یا بسیار سرد، یخ ، برف و بستنی یخی
- مواد تند و تیز مانند: فلفل، دارچین، هر ماده ی دارای اسانس زیاد مانند انواع خمیر دندان یا ادامس
- مواد تلخ مانند زیتون خام، قهوه و …
- مواد غذایی نفاخ مانند لوبیا، نخود، باقلا، کرفس و …
- غذاهایی که باعث جریان خون از رحم می شود که باعث سقط جنین می شوند مانند :
نخود، لوبیا، جعفری، کنجد، زعفران و …
همچنین توصیه می شود که یک بانوی باردار از مصرف مواد خوراکی زیر دوری کند تا فرزند سالم تری را به دنیا آورد .این مواد عبارتند از :
- غذاهای مانده به خصوص انواع گوشت مانده و کنسرو
- نان زیاد
- غذاهای یکنواخت
- افراط در خوردن ادویه مانند : خردل، دارچین، چای، قهوه
- افراط در خوردن برنج، غذاهای پر چرب و سرخ کردنی، غذاهای شور مانند ماهی شور و خیار شور، آجیل، سوسیس و کالباس .
همواره باید از پر خوری و یکباره خوردن غذا که باعث پر شدن شکم می شود، پر هیز شود.
یبوست :
از مشکلات شایع در دوران بارداری یبوست است. علت ان به شرح زیر است:
در دوران بارداری هورمون پروژسترون موجب شل شدن عضلات صاف روده ها و کاهش حرکت آنها می شود. همچنین در نتیجه فشار رحم به روده ها، اجابت مزاج نا منظم می گردد و یبوست ایجاد می شود.
بهترین غذاهایی که کمک به رفع یبوست می کنتد شامل :
- سوپ های چرب
- حرکت و فعالیت متعادل
نباید اجازه داد یبوست در دوران بارداری مزمن شود. همواره باید سعی شود اجابت مزاج منظم و شکم نرم باشد.
- خوردن انجیر، آلو، روغن زیتون و روغن بادام شیرین موجب لینت مزاج می شود.
- همچنین یک خانم باردار می تواند یک قاشق چایخوری خاکشیر را در یک لیوان اب جوشیده ی ولرم بزیزد و به آن نبات یا شکر بیفزاید و روزی یک تا دوبار استفاده نماید.
- استفاده از مغز فلوس خیسانده در اب جوش همراه با روغن بادام شیرین و شکر ملین مناسبی است برای رفع یبوست دوران بارداری.
- از گل بنفشه، ختمی و خبازی به جهت ایجاد ضعف در قلب و خطر سقط جنین نباید به عنوان ملین دوران بارداری استفاده شود.
- در صورتی که با دستورات معمول اجابت مزاج به راحتی صورت نگیرد، می توان گلبرگ گلسرخ را شب در گلاب خیساند و صبح ان را سائیده و با شکر یا نبات میل کرد. مقدار ۱۰ گرم از این ترکیب را ناشتا میل کند و یا اینکه از تازه ی آن استفاده کند که نیاز به خیساندن نباشد. مصرف این ترکیب بدون آزار و اذیت موجب اجابت مزاج می شود. در استفاده از ملین ها باید به این نکته توجه داشت که تا حدی از ملین ها استفاده نشود که اسهال ایجاد شود. زیرا اسهال در دوران بارداری برای مادر مضر است.
تهوع و استفراغ دوران بارداری :
زمان وقوع تهوع و استفراغ دوران بارداری از اوایل بارداری تا ماه چهارم است و گاهی تا اخر بارداری همراه مادر است.
تهوع محرکی قوی برای تمام بدن است، مخصوصا برای معده و اعضای پایین تر از آن، به همین جهت حکما آن را زلزله ی بدن نامیده اند. در این حالت ترس از سقط جنین وجود دارد، اما بهتر است جلوی استفراغ خود بخودی که به آسانی و بدون اذیت خارج می شود گرفته نشود. زیرا طبیعت به این طریق مواد فاسد را از بدن دفع می کند. اما هیچگاه نباید به یک خانم باردار دارویی داد که سبب وقوع تهوع شود. همچنین باید از پر خوری و در هم خوری که موحب سنگینی معده و عدم هضم غذاست و سبب تهوع می شود، پرهیز کرد.
بهتر است یک خانم باردار نیم ساعت قبل از برخاستن از رختخواب یک تکه نان برشته مصرف کند و به آهستگی فعالیت خود را آغاز نماید. بیشتر بانوان نسبت به مصرف غذاهای جامد و خشک کمتر حساسیت نشان می دهند و قادر به تحمل آن ها هستند.
در صورتی که استفراغ زیاد باشد و یا ترس از سقط جنین وجود داشته باشد و همچنین مدت بارداری از چهار ماه گذشته باشد باید به حبس آن کوشید .
توصیه هایی جهت رفع تهوع :
- میوه ی به را در فویل پیچیده و در فر قرار دهند تا بپزد و بعد از غذا میل شود.
- رب انار همراه با کمی نعنای خشک که روی ان پاشیده شده در دهان نگه دارند.
- فرد سرد مزاج چای زنحبیلی و فرد گرم مزاج، آب انار بنوشد.
- مصرف رب سیب و رب به قبل و بعد از غذا
- مصرف غذاهای روزانه در وعده های بیشتر و با حجم کمتر
- پرهیز از غذاهای چرب، سرخ کرده و پر ادویه
- پرهیز از بوهای شدید و تحریک کننده
- مالش دادن دائم دست و پا ها
- پیاده روی ملایم
اشتها به مواد غیر غذایی ( پیکا ) :
گاهی حین دوران بارداری، مادر تمایل به مصرف مواد غیر خوراکی مانند گچ، مهر، خاک و ... پیدا می کند. سبب این حالت وجود خلط ناصالح و تجمع ان در معده است که به مرز های معده می چسبد. درمان :
- معمولا با رشد جنین این مشکل خود بخود از بین می رود و نیاز به درمان ندارد مگر آنکه شدید باشد.
- مویز دانه گرفته و کشمش مفید است.
- خوردن پسته ی بریان شده که کمی نمک دارد
- خوردن نشاسته ی سرخ شده
- استخوان بریان شده ی بچه کبوتر یا جوجه مرغ خانگی را بمکند و آب آن را میل کنند. این دستور اشتهای به گل را از بین می برد.
پاکسازی معده با گل قند همراه با سکنجبین و سپس خوردن رب به یا رب سیب یا رب غوره باعث رفع مشکل می شود.
یاداوری : سرکه در دوران بارداری باعث سقط جنین می شود و نباید مصرف شود.
