افت دهان که به لاتین canker sores یا Aphthous stomatities نامیده می شود نوعی زخم دردناک داخل دهان است که هر چند وقت یکبار عود می کند . در واقع نوعی زخم های کم عمق و مدور هیتند که در بافت داخل دهان مانند لب ها ، کام ، لثه و زبان می زند . یکی از علل ایجاد آفت تضعیف سیستم ایمنی می باشد . مدت دوره ی آفت ۱۴ _ ۱۰ روز است و گاهی ۴_۵ بار در سال عود می کند . این زخم ها گاهی دردناک هستند و بیمادان تمایل به مصرف داروهایی جهت رفع آفت و یا کاهش درد آنها هستند .
- مصرف زیاد از حد میوه های مرکب مانند انجیر ، انگور ، پرتقال ، آناناس ، گوجه فرنگی و …
- عوارض مصرف داروهایی چون دیکلوفناک و بروفن
- اضطراب و استرس و شرایط روحی نامناسب
- استفاده از پلاک های دندانی خاص یا ارتودنسی جهت دندان ها
- حساسیت های غذایی به بعضی میوه ها و سبزی ها
گاهی آفت حالت پیشرفته و پیچیده دارد و همزمان در چند نقطه ی دهان زحم های قرمز و دردناک تشکیل می شود .
علت ایجاد افت هرچه باشد رعایت بهداشت دهان اولین قدم در درمان است .
جهت حفظ بهداشت دهان استفاده از دهان شویه و اب نمک کمک کننده است .
در مدت ابتلا و درمان آفت از مصرف سیگار و قلیان پرهیز شود .
در مان های تغذیه ای آفت :
- در زمان ابتلا به آفت از مصرف غذاهای تند و ادویه جان آزار دهنده بپرهیزید .
- نوشابه های گازدار یکی دیگر از خوراکی های آزار دهنده ی آفت هستند .
- میوه های ترش و اسیدی سوزش ، درد و تورم آفت را افزایش می دهند .
- از مصرف آدامس و غذاهایی که احتیاج به جویدن زیاد دارند بپرهیزید ، زیرا درد و تورم آفت را افزایشرمی دهند .
- میزان آهن و B 12 بدن بررسی شود . گاهی در اثر کاهش این دو فاکتور ابتلا به آفت افزایش می یابد .
- مصرف انار مورد توجه قرار گیرد . تانن موجود در انار یک تغذیه ی کمکی در جهت رفع آفت است .
- از ماست هر روز استفاده شود .
- گلوتن موجود در این ترکیبات آفت را تشدید نی کند : گندم ، فلفل دلمه ، پرتقال ، گوجه فرنگی ، توت فرنگی ، شکلات و گردو
آفت از دیدگاه طب سنتی :
از نظر متخصصان طب سنتی علت بروز آفت کبد است . در واقع هر زمان کبد دچار مشکل شود یک راهکار تخلیه و نشان دادن این مساله از طریق آفت است .
آفت در طب سنتی دو نوع است .
۱ . آفت گرم
۲ . آفت سرد
در هر دو نوع باید مصرف غذاهای چرب ، سرخ شده و ادویه دار محدود شود ، مواد کارخانه ای استفاده نشود ، شیرینی جات قنادی و مواد نشاسته ای حذف شود ، محصولاتی که حاوی روغن پالم هستند مانند انواع محصولات هموژنیزه و پاستوریزه و روغن های جامد و مایع مصرف نشوند .
- آفت گرم زمانی بروز می کند که غلیان صفرا در فرد رخ می دهد . در چنین شرایطی یا فرد از ادویه جات تند بسیار استفاده کرده است و یا غذاهای مولد صفرا را زیاد مصرف کرده است .
اولین راهکار درمانی در این شرایط حذف غذاهای مولد صفرا است . مانند انجیر ، گردو ، خرما ، ادویه جات تند ، گوشت شتر ، غذاهای شور ، نمک ، زیتون ، کباب و …
راهکار بعدی استفاده از رب انار بصورت خوراکی و در غذاها و همینطور بصورت دهان شویه است . البته نباید ترش باشد .
دهانشویه ی عرق کاسنی نیز کمک کننده است .
- سرد زمانی بروز می کند که فرد دچار اضطراب و استرس می شود که حذف انواع خوراکی های با مزاج سرد مانند لبنیات ، سالاد ، برنج ، مرغ ، ترشی ها و ... مفید است .
در این شرایط دهان شویه ی عسل و مصرف عسل چندین بار در روز کمک کننده است .
آفت نوزادی :
گاهی نوزادان تازه متولد شده دچار آفت می شوند . در این شرائط علت اصلی سردی شیر مادر است .
اولین توصیه ی درمانی عدم مصرف سردی ها توسط مادر است .
دومین راهکار مصرف مقداری اسفند شسته شده ( حداقل ۴ بار ) صبح ناشتا و به مدت یک هفته می باشد .
گیاهان مناسب درمان آفت :
- شیرین بیان خاصیت ضد التهابی دارد . استفاده از عصاره ی پودر شیرین بیان بر روی لثه ها باعث رفع افت می شود .
- آب زرشک در درمان آفت ناشی از گرمی مفید است .
- استفاده از خاکشیر و بارهنگ با اب گرم جهت رفع آفت گرم موثر است .
- دهان شویه ی اویشن در رفع آفت سرد موثر است .
