قلب پمپ گردش خون بدن است . وظیفه ی گردش خون تامین نباز بافت های بدن و انتقال مواد غذایی به ان ها و در مجموع حفظ یک محیط مناسب برای کل مایعات بدن به منظور تامین بقا و عملکرد مطلوب سلول هاست .
از دیدگاه دانشمندان طب سنتی ایران از جمله بوعلی سینا وزکریای رازی ، قلب یکی از مهم ترین اعضای بدن محسوب می شود ؛ به طوری که در منابع طب سنتی ایران از ان به عنوان یکی از اعضای رئیسه در بدن یاد شده است . عملکرد قلب رساندن حیات به تمام اعضای بدن است و سلامت و قوت و اعتدال همه ی اعضای بدن به سلامت قلب وابسته است زیرا این عضو ، معدن حرارتی است که پایه ی افرینش انسان است و بدن بوسیله ی ان حیات یافته و پایدار مانده است .
بیماری های قلبی - عروقی شایع ترین بیماری های جدی در جوامع توسعه یافته می باشند و شیوع ان ها در کشور های در حال توسعه به سرعت در حال افزایش است قبل از سال ۱۹۰۰ میلادی بیماری های عفونی و سوء تغذیه شایع ترین علل مرگ و میر در جهان محسوب می شدند و بیماری های قلبی علت کم تر از ۱۰ ٪ موارد تمام مرگ ها بود . اما امروزه بیناری های قلبی شایع تربن علت مرگ در جهان هستند که این میزان در کشور های پر در امد نزدیک به ۴۰ ٪ و در کشورهایی با در امد پایین تا متوسط در حدود ۲۸ ٪ است و در حدود یک‌چهارم از این موارد ، مرگ های ناگهانی هستند . افزایش جهانی بیماری های قلبی نتیجه ی تغییر بی سابقه ای است که در علل ایجاد نرگ و نیر و ناخوشی در قرن بیستم و بیست و یکم به وجود امده است . این تغییر ناشی از صنعتی شدن ، شهر نشینی و تغییر سبک زندگی همراه با انها است که در همه ی قسمت های جهان و در میان همه ی نژادها ، گروه های قومی و فرهنگ ها در حال رخ دادن است . یکی از مهم ترین تغییرات ، تغییر در رژیم غذایی افراد است . در واقه بیماری های قلبی ، ریشه در عادات غذایی ناسالم در تمام طول عمر دارند . با پیشرفت کشور ها ، استفاده از مواد غذایی فراوری شده و روغن های گیاهی هیدروژنه شده افزایش و مصرف غذاهایی با منشا طبیعی و گیاهی کاهش یافته است که این موضوع زمینه ساز بروز بیماری های قلبی است . تجمع خانوادگی بیماری های قلبی - عروقی نیز نه تنها به دلایل ژنتیکی رخ می دهد ، بلکه به الگوهای رفتاری و تغذیه ای خانواده مرتبط است .
از دیدگاه طب سنتی ایران ، قلب به علت حساسیت و اهمیت مسوولیتی که به عهده دارد ، بسیاری از بیماری هایی را که در سایر اعضا اتفاق می افتند و بهبود می یابند ، را نمی تواند تحمل کند و مو اجهه ی او با بعضی بیماری ها مساوی است با مرگ انسان . به همین خاطر سزاوار است که بیشترین توحه پزشک بر حفظ سلامت قلب و جلوگیری از بروز بیماری در ان باشد . همچنین لازم است که در صورت بروز بیماری به زودی اقدام به معالجه و درمان ان نموده و قلب را از اسیب ها و افات رسیده به ان ایمن سازد . یکی از بهترین راه ها در معالجه ی امراض قلبی و استخراج مواد آن ، تقویت قلب است . فرح ، شادی ، سرور ، غم ، حزن ، اندوه و غضب از عمده موارد موثر در سلامت و بیماری قلب هستند . فرح و سرور موجب تقویت قلب و غم ، ترس ، غضب و خجالت موجب تحلیل روح و تحلیل نیروی حیوانی و ضعف قلب می شوند .
بزرگان طب سنتی ایران مواردی را بیان می نمایند که رعایت ان ها بقای سلامت قلب را بشارت می دهد . از ان‌جمله است :
عدم استنشاق بوهای ناخوشایند و در عوض بوییدن گیاهان و میوه اای خوشبو مانند گل سرخ ، شکوفه ی سنجد ، شکوفه ی سیب ، شکوفه ی بید و بید مشک ، ریحان ، سیب ، به ، مورد ، عنبر ، مشک ، گلاب ، تخم گشنیز ، گل نیلوفر و صندل . البته مناسب با مزاج بیمار زیرا منفعت بوییدن ی ها به سرعت به قلب می رسد . پرهیز از عصبانیت ، خشم ، اندوه ، افکار وسواسی و هیجانات ناگهاتی و بیداری طولانی مدت ، پرهیز از زیاده روی در فعالیت ها و ورزش های سنگین و نیز رعایت دستورات غذایی که مورد اخیر در لین میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
در ایام ماه مبارک رمضان رویکرد همگانی به انجام فریضه ی روزه نه تنها فقط نزد افراد روزه دار بلکه در جامعه نیز سلامت روانی و رفتار اجتماعی سالم تر را در می دارد . از انجایی که یکی از راه های مقابله ی جدی با استرس ، روی اوردن به تکیه گاه لطف خدا و احساس بندگی او و خود را در حیطه ی سرپرستی او دیدن است ، روزه داری می تواند الگوی خوبی از این شیوه ی مقابله تلقی شود . تحقیقات متعددی در مورد اثرات مثبت روزه داری بر سلامت روانی و مهارت های مقابله ای صورت گرفته است . به علاوه مصرف الکل و سیگار که هم سلامت روحی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و هم برای سلامت قلب مضر است ، در این ماه کاهش می یابد .
روزه داری اسلامی با تقویت شکیبایی ، بخشش ، خود اگاهی متعالی و تجربیات معنوی قادر است هوش معنوی و شادکامی روزه دار را افزایش دهد . بنابراین مسلمانان در ماه رمضان شادتر بوده و استرس کم تری دارند . روزه در واقع یک نوع تسکین و تسلی روحی در افراد بوجود اورده و این دیانت و تقوا یک رضایت درونی به ان ها می دهد که تا حدی تمایلات دنیوی و اضطراب را در ان ها کاهش می دهد . این ارامش روانی و دوری از عوامل استرس زا به عنوان یکی از اصول حفظ صحت قلب ، نقش روزه داری در این ناه را در تانین سلامت قلب اشکار می سازد . از سوی دیگر مطالعات نشان می دهند که روزه داری به اضافه ی فعالیت ورزشی مناسب و منظم ، در تنظیم چربی خون و کاهش دادن میزان LDL و افزایش HDL که از فاکتورهای مهم در بروز بیماری های قلبی از دیدگاه طب جدید می باشد ، بسیار موثر است . همانطور که ذکر شد یکی دیگر از اصول مهم حفظ صحت قلب ، رعایت دستورات صحیح غذایی است . نمونه هایی از مواد غذایی که در منابع طب سنتی ایران ، برای حفظ سلامت قلب مفید دانسته شده اند ، عبارتند از :
گوشت بره یا بزغاله ی جوان بدون چربی ، ماهی های ریز ، پرندگانی که گوشت لطیف دارند مانند : جوجه ی مرغ خانگی ، گنجشک ، دراج ، کبوتر و قلب حیوانات حلال گوشت . این گوشت ها دارای مواد مغذی مختلف بوده ، هضم سریع و راحتی داشته و خون مناسبی از ان ها در بدن تولید می شود . حکمای طب سنتی ایران معتقدند که خوردن قلب حیواناتی که از گوشت ان ها استفاده می شود ، باعث ایجاد شادی و نشاط در فرد می باشد که از این نظر برای فرد مفید است .
سیب و گلابی رسیده و شیرین ، به ، انار ، لیمو ، نارنج ، بالنگ ، تمبر هندی و اناناس . میوه های ذکر شده علاوه بر داشتن ویتامین ها و مواد معدنی ، تقویت کننده ی قلب بوده و از تجمع مواد زاید و نا پناسب در قلب و عروق جلوگیری می کند . بعلاوه بوییدن میوه های خوش بو مانند سیب ، به نیز در تقویت قلب موثر است . از منظر طب سنتی خوردن سیب شادی بخش و تقویت کننده ی قلب است . مخصوصا اگر با گلاب مصرف شود . در مقالات طب نوین نیز بیان شده است که مصرف سیب و اب سیب از اکسیداسیون LDL را در افراد سالم جلوگیری کاهش می دهد و از بروز هایپر کلسترولمی ، استرس های اکسیداتیو و به دنبال ان اترواسکلرز پیشگیری می کند . و بدین وسیله ریسک بروز بیماری های قلبی را کاهش می دهد . گلابی شیرین نیز تعدیل کننده ی خون شادی اور و مقوی قلب است . در مطالعه ای در سال ۲۰۱۰ در مکزیک مشخص شد که مصرف روزانه ی گلابی شیرین در افراد سیگاری ، میزان کلسترول را در این افراد کاهش داد و از انجایی که کلسترول زمینه ساز بروز بیماری های قلبی می باشد ، مصرف گلابی احتمال بروز بیماری قلبی را در افراد سیگاری کاهش می دهد .
نعناع ، ریحان ، گشنیز به علت معطر بودن نافع قلب هستند و قلب را تقویت می کنند .
ابگوشت بره ، بزغاله یا پرندگان مفید ذکر شده است . زرده تخم مرغ عسلی ، گلاب ، هل ، زعفران ، دارچین ، پسته ، کندر ، تخم خرفه ، تخم کدو ، تخم فرنجمشک ، تخم گشنیز ، تخم ریحان ، عرق کاسنی ، گشنیز خشک شده ، گل سرخ خشک ، گلقند ، ابمیوه ها ، شربت ها ، مرباهای تهیه شده از میوه های مفید برای قلب که در بالا ذکر شدند .
- پسته با عطری که دارد تقویت کننده ی قلب است . مطالعه ای در سال ۲۰۱۲ در امریکا تشان داد که مصرف پسته باعث کاهش فشار سیستولیک در افرادی می شود که دیس لپیدمی دارند . همچنین در مطالعه ی دیگری مشخص شد که مصرف پسته باعث کاهش سطح سرمی LDL کلسترول اکسید شده در پلاسمای خون افرادی می شود که دچار افزایش کلسترول بودند .
- در میان مواد غذایی مناسب در حفظ سلامت و نیز تدابیر غذایی بیماران قلبی ، زعفران نقش ویژه ای دارد . از دیدگاه طب سنتی ، زعفران تمایل و قدرت نفوذ دارو ها و مواد معدنی و مغذی و دارو ها را به قلب افزایش می دهد . به علاوه مصرف آن شادی اور بوده و مقوی قلب است . بوعلی سینا و سایر بزرگان طب سنتی ، توصیه می کنند که در ترکیب دارو های مورد استفاده برای بیماران قلبی ، زعفران اضافه شود تا هدایت و نفوذ قوت دارو به قلب ، بهتر انجام گیرد . از دیدگاه طب جدید ، زعفران از افزایش کلسترول و تری گلیسرید و LDL جلوگیری کرده و نیز از رسوب ان ها در عروق ممانعت می نماید .
به علاوه در بیمارانی که دچار انفارکتوس قلبی شده اند ، زعفران اندازه ی محل انفارکتوس را کاهش داده و از اسیب ناشی از ایسکمی - رپرفیوژن در عضله ی قلب جلوگیری می کند .زعفران همچنین وضعیت همودینامیک و عملکرد بطن چپ قلب را در مواجهه با عوامل اسیب میوکارد حفظ می نماید . اثرات ضد فشار خون زعفران نیز در مقالات به اثبات رسیده است .
در زیر به چند ترکیب از مواد غذایی ذکر شده که جهت حفظ سلامت قلب مفیدند ، اشاره می شود که افراد می توانند با رعایت این دستورات غذایی قبل از شروع و در طی ماه رمضان از بروز بیناری های قلبی مصون بمانند :
- فالوده ی سیب و شربت سیب ، خوردن و بوئیدن سیب شادی بخش و تقویت کننده ی قلب است ، مخصوصا اگر با گلاب مصرف شود .
- شربت عرق بهار نارنج با تخم فرنجمشک مفرح و ضد استرس و اضطراب است .
- شربت گلاب : ترکیب گلاب ، اب ، عسل یا شکر و تخم ریحان
- برگ بادرنجبویه را در گلاب جوشانده تا قوت ان را بگیرد ، سپس ان را صاف کنید . یا عصاره ی بادرنجبویه را با یک سوم تا دو سوم ان گلاب مخلوط کرده به قوام بیاورید . این شربت برای همه ی اقسام ضعف قلب مفید است . مخصوصا اگر گاو زبان خشک در جوشانده ی بادرنجبویه یا عصاره ی گاو زبان را با عصاره ی بادرنجبویه مخلوط سازند . اگر مزاج بسیار گرم است میزان عصاره ی گاو زبان بیشتر و عصاره ی بادرنحبویه کمتر باشد وگرنه مقدار هر دو مساوی باشد .
- عصاره ی گاو زبان ، عصاره ی کاسنی به میزان مساوی ، عصاره ی سیب ۴ برابر یکی از آنها ، گلاب ۲ برابر همه ، تمام این عصاره ها را با شکر سرخ به میزان یک ششم مقدار کل به قوام بیاورید .
در ماه رمضان به جای استفاده از شربت ها و نوشابه های غلیظ و شیرینی های صنعتی ، می توان از شربت های ذکر شده و به جای مصرف زیاد چای ، در وعده هایی از جوشانده ها و دم کرده های فوق بهره برد .
تمام مواد غذایی ذکر شده که برای حفظ سلامت قلب مفید هستند، در دستورات غذایی بیماران قلبی نیز کاربرد دارند . اما با توجه به نوع بیماری ، طبیعت ان و مزاج بیمار ، فراورده های غذایی متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرند . بیماران قبل از شروع ماه رمضان باید به پزشک مراجعه کرده و با توجه به نوع بیماری خود لز دستورات غذایی زیر استفاده کنند :
۱ . گاهی به دنبال گرسنگی و نخوردن غذای کافی و مناسب به مدت چند روز، خون خوبی در بدن تولید نمی شود و بدن هم به دنبال آن ضعیف می شود و قوای ان به تحلیل می رود. در اینجا باید از مواد غذایی که قلب و قوای ان را تقویت می کنند، استفاده کرد مانند: ابگوشت، زرده ی تخم مرغ عسلی، سیب، به، گلابی، ریحان، نعناع، گلاب، پسته و زعفران
- حلوای سیب یا به که مقوی قلب ، معده ، کبد ، مولد خون صالح و معتدل الکیفیت است .
- شربت زعفران که مفید برای امراض قلبی و بی حالی و سستی بدن است .
- شربت آناناس مقوی و مفرح قلب : اب اناناس ، گلاب ، بیدمشک هر کدام یک هشتم آب اناناس ، شکر نصف آب اناناس ، همه را با هم روی شعله ی ملایم به قوام بیاورید .
- سوپ مخصوص برای بیماران قلبی ، یک استکان جو ، یک استکان برنج ، یک بشقاب جعفری خرد شده ، کمی گشنیز . همه را با اب پخته تا له شود . سپس کدوی سبز تکه شده، زعفران، نمک، روغن زیتون اضافه شود.
- هویج، شلغم و چغندر را رنده کرده، مقداری پودر نبات روی ان ها پاشیده و بگذارید از شب تا صبح بماند آبی که در ظرف جمع می شود، برای تقویت قلب و تپش ناشی از آن بسیار مفید است.
- هویج را پخته، پوست و مغز سفت وسط ان را برداشته در ظرف چینی ریخته از شب تا صبح بماند. صبح با گلاب کمی عرق بیدمشک مخلوط کرده ، پودر قند روی ان پاشیده و میل شود.
- اویزان کردن مروارید و یاقوت روی قلب موجب فرح قلب است .
- نگاه کردن به مروارید و گل ختمی مفید است.
- دیدن گل ختمی که چیده نشده باشد، مفرح قلب و نشاط اور است.
۲ . گاهی به دنبال خوردن غذاهایی که خون نامناسب و غلیظ در بدن تولید می کنند، در عروق قلبی گرفتگی ایجاد می شود. برای رفع گرفتگی و انسداد عروق قلب و تیز درمان فشار خون دستورات زیر توصیه می شود:
- ۳۰ حبه سیر پوست گرفته را با ۵ عدد لینو ترش تازه با پوست که چند برش روی پوست ان زده شده در مخلوط کن ریخته تا خمیر شود . خمیر بدست امده را با یک لیتر اب روی شعله ی بسیار کم به جوش رسانده ، شعله را خاموش کنید تا سرد شود سپس ان را صاف نموده و در یخچال نگهداری کنید . صبح ناشتا ۵۰ سی سی یا یک استکان تا جهل روز مصرف شود . تکرار دوره هر شش ماه تا یک سال توصیه می شود . از دیدگاه طب سنتی سیر رقیق کننده ی خون و از بین برنده ی مواد زاید و غلیظ است . لیمو ترش نیز فرو نشانندا ی التهاب و پاک کننده ی مواد نا مناسب و زاید است . در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ در استرالیا انجام شد ، تاثیر سیر در کاهش فشار خون به اثبات رسیده است .
۳ . سوء مزاج گرم قلب : بیماری که در ان غلبه ی گرمی بر قلب وجود دارد و از علائم ان ، نبض تند ، بی قراری ، تشنگی و احتیاج به تنفس در هوای سرد است :
- بو علی سینا می گوید درمان این بیماری خوردن رب میوه ها، مخصوصا رب سیب و به است. استفاده از شربت سیب ، شربت انار ، شربت به ، شربت نارنج، شربت لیمو و شربت بالنگ معمولی با گلاب و شکر و مصرف زرشک و ابغوره مفید است. زرشک و ابغوره تشنگی را تسکین داده و بر طرف کننده ی علائم بیماری گرم قلب هستند. در مطالعات جدید اثرات ضد فشار خون و گشاد کننده ی عروق زرشک به اثبات رسیده است به علاوه زرشک از اسیب ایسکمی-رپرفیوژن میوکارد جلوگیری می کند.
در طب جدید مصرف انار تاثیر زیادی بر عروق دارد. انار محل ضایعات اترواسکلروتیک را کوچک کرده و ضخامت انتیما-مدیا را در عروق بیماران قلبی تحت درمان دارویی را کاهش می دهد. انار باعث کاهش فشار خون سیستولیک می شود. مصرف مرکبات از تاثیر منفی استرس های اکسیداتیو بر عضله های قلبی جلوگیری می کند . مصرف موارد زیر توصیه می شود :
- برنج با مرغ که با ابلیمو یا ابغوره و زرشک طعم دار شده باشد .
- سوپ جوجه با اب انار یا ابغوره یا ابلیمو
- اش جو
- فرنی با شیر بز
- ماست محلی گاوی با سیاهدانه و پودر زنیان
- شیر برنج
- نان ترید کرده در گلاب و شربت سیب
- شیره ی بادام‌شیرین
- ماش پوست کنده و کمی شکر
- خورش اسفناج با مرغ و نان
- هر صبح شربت سیب با عرق گاو زبان یا شربت بالنگ یا نارنج با گلاب و عرق گاو زبان و عرق بید و بیدمشک .
- گشنیز خشک ، گل سرخ ، طباشیر ، شربت سیب که با این مواد مخلوط شود و مصرف شود . یا گل سرخ و طباشیر را با شربت سیب مخلوط کرده و میل شود .
- ماء الشعیر : مقداری جو را با ۲۰ - ۱۵ برابر اب بخیسانید و روی حرارت قرار دهید ، به محض شکفته شدن جو ها ، ان را از حرارت برداشته سرد کرده و صاف کنید . و بصورت نیم گرم بنوشید .
- شب قبل از خ اب اب انار ، با مقداری لعاب اسفرزه و تخم خرفه و گشنیز خشک میل شود .
- مالیدن صندل ، کافور ، گلاب بر روی سینه و روغن مالی سینه با روغن گل یا روغن بادام .
- نشستن در وان که از اب نیم گرم پر شده باشد بعد از ان مالیدن روغن بادام یا روغن گاوی به بدن .
- گذاشتن پارچه کتان که با گلاب تر شده باشد روی سینه و پاشیدن گلاب روی لباس .
- بوییدن اشیای خوش بوی سرد مانند شکوفه ی بید و بید مشک ، گل نیلوفر ، گل سرخ ، صندل مفید است .
- هوای خانه باید خنک باشد . توقف زیاد در حمام ، هوای گرم ، تشنه ماندن در هوای گرم مضر است .
۴ . سوء مزاج سرد قلب : بیماری که در ان غلبه ی سردی بر قلب وجود دارد و از علایم ان ، نبض کند ، تنفس ضعیف ، رنگ پریدگی و کاهش قوت بدن و نگرانی و ترس است .
- بیمار باید از خوردن غذاهایی که طبیعت سرد دارند و اب یرد در حد امکان خود داری کند . به جای ان می توان از اب عسل همراه با عرق گل گاو زبان و گلاب و عرق بادرنجبویه استفاده کرد .
- گوشت پرندگانی مانند کبک ، مرغ خانگی ، کبوتر ، گنجشک ، دراج که با ادویه جات گرم مانند دارچین ، زعفران ، زیره ، میخک و هل پخته شوند .
- زرده ی تخم مرغ عسلی با پودر دارچین
- نخود اب
- خوراک هویج و شلغم
- سوپ جوجه که با نان تنوری میل شود .
- شربت گاو زبان ، شربت بادرنجبویه ، شربت سیب یا بید مشک ، شربت زعفران، دمنوش گل گاو زبان و بادرنجبویه .
۵ . سوء مزاج مرطوب قلب : بیماری که در ان غلبه ی رطوبت بر قلب وجود دارد و از علایم ان این است که هیجانات روحی به سرعت بر بیمار تاثیر می گذارند و خیلی زود اثرشان از بین می روند .
- در این بیماری یکی از تدابیر مهم کم کردن غذاست . بنابراین روزه داری با رعایت دستورات صحیح غذایی برای بیماران دچار این نوع سوء مزاج بسیار مفید است .
- قرار گرفتن در محیط گرم
- ورزش سبک و معتدل و به تواتر و پی در پی
- ابتنی در اب های گرم‌معدنی ، حمام گرم و خشک که قبل از غذا خوردن انجام شود ( اگر همراه با رطوبت، حرارت هم باشد زیاد حمام نکنند. )
- مالیدن سینه با روغن ناردین
- استفاده از ادویه های خشک کننده ی قلبی مانند میخک، زعفران و بادرنجبویه مفید خواهد بود.
- بادرنجبویه ی تازه را در سبزی خوردن و خشک ان را به صورت دمنوش و یا عرق ان را در شربت ها می توان مصرف کرد.
- نخود آب با گوشت پرندگان که با ادویه ی گرم و خشک و مغز تخم کافشه تهیه شده باشد.
- ماء العسل به جای اب مفید است.
- اگر سوء مزاج مادی بلغمی باشد، پاک سازی بدن با حب صبر و یا حب ایارج و ... تحت نظر پزشک توصیه می شود
- سوپ جوجه با نان
- کباب و بریانی گوشت پرندگان
- شربت سیب
- شربت انار نعناعی
- سکنجبین عسلی که گرمی معتدلی دارد و برای برطرف کردن رطوبت های اضافی مفید است .
۶ . سوء مزاج خشک قلب : بیماری که در ان غلبه ی خشکی بر قلب وجود دارد و از علایم ان لاغری ، بی خوابی ، سرفه ی خشک و حالتی است که بیمار به راحتی از هیجانات روحی متاثر نمی شود ولی در صورت تاثیر پذیری ، مدت طولانی در اثر ان باقی می ماند . توصیه های مفید این بیماران شامل :
- بیماران باید غذاهای رطوبت بخش بخورند و اگر سردی همراه با خشکی باشد از مصرف اب سرد اجتناب شود .
- بعد از غذا به حمام بروند ، استحمام با اب نیم گرم باشد یا در وان اب گرم بنشینند .
- از تحرک زیاد و خستگی و کارهای سخت ، بی خوابی ، غضب و هر چیزی که مولد خشکی است ، بپرهیزند و استراحت کنند .
- سینه و بین کتف ها را با روغن بنفشه یا روغن کدو بمالند .
- نوشیدن اب سرد مفید است . اگر سردی همراه با خشکی باشد از اب سرد اجتناب شود .
- لعاب اسفرزه ، لعاب به دانه ، ماء الشعیر با روغن بادام و شکر ، ماء الجبن ( نوعی ماده برای خروج سودا مصرف می شود ) ، شربت گاو زبان یا دمنوش گاو زبان بنوشند .
- لعاب اسفرزه ، لعاب به دانه و عرق گاو زبان را با قند شیرین کرده با تخم ریحان بنوشند . می توان به این ترکیب عرق بیدمشک ، عرق بید و گلاب افزود
- نوشیدن شیر تازه ( البته اگر بیمار تب نداشته باشد ) .
- افشره ی اناناس
- اش اسفناج ، کدو ، گوشت بزغاله یا بره که در پیاز و سبزی جات خشک با ادویه جات ذکر شده ی مفید برای قلب پخته شود .
- سوپ ماش پوست کنده با شیره ی بادام ، اسفناج و کدو
- حریره ی بادام با ارد گندم ، روغن بادام ، شیر و شکر
- شیر تازه ، مقوی ، چاق کننده و حفظ کننده ی رطوبت های بدن است .
- اسفناج هضم سریع دارد و خون خوبی در بدن تولید کرده و رطوبت را به بدن بر می گرداند .
- کدو نیز در صورت پخته شدن با ماش و سایر ادویه جات ذکر شده ، اخلاط و مواد مناسبی در بدن تولید کرده و رطوبت بخش است .
- ماش غذائیت بالایی دارد و خون خوبی در بدن تولید می کند و نسبت به سایر حبوبات نفخ کمتری دارد .
- روعن بادام طبعی معتدل داشته و بسیار رطوبت بخش است .
- در تحقیقات جدیدی نشان داده که مصرف اسفناج در موش های دچار انفارکتوس میوکارد ، فاکتور های التهابی و پروفایل پروتئینی را تنظیم نمود .
- بادام در کاهش کلسترول خون نقش دارد و از اکسیداسیون لیپید ها جلوگیری می کند .
چه برای حفظ سلامت قلب و چه جهت درمان بیماری های قلبی ، لینت طبع فرد باید حتما مد نظر باشد و از یبوست جلوگیری شود تا از تجمع مواد زائد و بخارات ناشی از ان ها در بدن اسیبی به قلب وارد نشود و از مواد زیر پرهیز شود :
- مصرف بیش از حد مواد غذایی با طبع سرد بدون موادی که ان ها را اصلاح می کنند .
- زیاده روی در مصرف مواد غذایی که بخارات نامناسبی تولید می کنند مانند پیاز .
- مصرف غذاهای چرب و سرخ شده با روغن های جامد و مایع صنعتی ، چای پر رنگ ، قهوه ، کاکائو و مصرف زیاد گوشت های قرمز
