تاثیرات و فواید ماه رمضان بر بدن انسان

روزه داری یک تدبیر درمانی است و بیش از هر داروی ضد چاقی ، چربی سوز و ... باعث دفع رطوبت های زائد بدن می شود. نشانه های این کاهش رطوبت های بدن با اعتدال مزاج ، کاهش لختی و سستی ، کاهش سایز و وزن بدن و تعادل وزن قابل رویت است .

روزه داری حرارت بدن را افزایش می دهد و بدن را به سمت گرمی و خشکی می برد . بنابراین صاحبان مزاج های سرد و تر بیشترین بهره را از روزه داری می برند .

- در تحقیقاتی نشان داده شد که روزه داری باعث تعادل قند خون می شود و اثر گذاری انسولین بر روی سلول ها افزایش می یابد . بنابراین با به تعویق انداختن بیماری ها و حفظ سلامت بدن باعث طول عمر می شود .

- روزه داری سبب یک پاکسازی کلی برای بدن می شود . در گرسنگی طولانی مدت و کمبود غذا در روزه داری در طی روز ، یک حالت فراخوان مواد تجمع یافته در بافت ها و اندام ها برای تامین انرژی به سمت گوارش فراخوانده می شوند . این مواد ترکیبات زائدی هستند که بیشتر از نیاز بدن برای تامین انرژی بوده اند و بصورت ژله ای و خمیری شکل در بافت ها ذخیره شده اند و باعث تجمع نابجای رطوبت های بدن ، چاقی و افزایش سایز نابجا شده است .

در مغز و کبد نیز اتفاق مشابهی رخ می دهد و مواد زائد مغز و کبد از آنها حرکت کرده و دفع می شوند ، بنابراین یکی از روش های درمانی کبد چرب ، روزه داری است .

بیشترین اخلاط بدن ، دم و بلغم است و تجمع نابجای این دو خلط در بدن باعث بروز بیماری های فراوانی است که چاقی و احساس رخوت و سستی ساده ترین این مشکلات است . یکی از فلسفه های مهم روزه داری دفع اخلاط و رطوبات زائد بیماری زای بدن است . معده کوچک و پاکسازی می شود و حجم آن کاهش می یابد و سلامت و فعالیت طبیعی خود را دوباره به دست می اورد .

امروزه اکثر افراد فعالیت بدنی کافی و مناسب ندارند . در واقع انچه ضامن سلامت هر فرد است تعادل بین تغذیه و فعالیت بدنی می باشد . در چنین صورت اخلاط و مواد زائد حاصل از مصرف غذا در بدن تجمع نمی یابد . اما انچه اکنون دیده می شود بین مصرف غذا و فعالیت بدنی تعادلی دیده نمی شود در نتیجه اخلاط نابجا و مواد زائد فراوانی در بدن تجمع می یابد که یکی از بهترین راه های دفع ان روزه داری می باشد .

همچنین روزه داری منجر به افزایش حساسیت سلول ها به انسولین می شود و در نتیجه با برنامه ی روزه داری قند خون تنظیم می شود . با تعادل قند خون عمر افراد طولانی تر می شود ، زیرا قند خون و دیابت خود زمینه ی بروز بیماری های قلبی ، کلیوی ، عروق چشم و ... است که باعث کاهش طول عمر می شود .

توصیه هایی جهت مواد غذایی مصرفی در سحر :

بهتر است در وعده ی سحر غذاهای بدون ادویه و بخار پز و یا بصورت اب پز و خوراک باشد . از مصرف مواد غذایی شیرین غیر طبیعی در وعده ی سحر خود داری نمایید زیرا باعث افت شدید قند خون در طی روز می شود . اما بهتر است در وعده ی سحر غذای پر انرژی ، مقوی و سرشار از کالری مصرف شود تا از بروز ضعف در طی روز جلوگیری کند .

غذاهای دارای ادویه و سبزی های تند مانند نعناع ، تره ، پیازجه و ... در وعده ی سحر فرد را طی روز بشدت تشنه می کند . بهتر است این سبزی جات در وعده ی افطار میل شوند و از تناول انها در وعده ی سحر جلوگیری شود . اما مصرف سبزی جات که دارای رطوبت خوبی هستند مانند : خیار و کاهو و ... که از بروز تشنگی در طی روز جلوگیری می کنند ، در وعده ی سحر توصیه می شود . اما از مصرف نمک در کنار این سبزی جات بپرهیزید زیرا باعث بروز تشنگی می شود . هر غذایی که دارای ادویه ی تند و گرم ، نمک و هر افزودنی گرم مزاجی باشد باعث بروز تشنگی در طی روز می شود . این خوراکی ها دمای بدن را بالا می برند و باعث عطش و تشنگی می شوند .

مصرف نوشیدنی های مدر مانند چای و هندوانه نیز در طی روز تشنگی ایجاد می کنند . اما اگر کمی میوه ی تمبر مصرف شود تشنگی طی روز در ایام رمضان را مهار می کند .

عدم مصرف غذا در وعده ی سحر نیز توصیه نمی شود ، زیرا در اثر کم غذایی و گرسنگی بدن سراغ بافت ها و عروق بدن می رود ، انها را هضم می کند و منجر به التهاب و خونریزی و ایجاد زخم های گوارشی می شوند . بطور کلی مصرف غذاهایی مانند گندم و مشتقات انها ، شیر ، گوشت ، مغزها و انواع میوه ها در ماه رمضان مفید و سودمند است .

توصیه های کاربردی جهت وعده ی افطار :

مواد غذایی پر چرب ، شور ، تند ، سرخ کردنی و بسیار شیرین در وعده ی افطار مناسب نمی باشد . بهترین نوشیدنی جهت افطار و باز کردن روزه داری ، اب ولرم و خرما یا اب ولرم و عسل است . البته باید مصرف مایعات نیز به تدریج باشد تا باعث ورم معده و مشکلات گوارشی می شود .

ادامه ی افطار با یک غذای سبک‌مانند آش یا سوپ باشد و سپس با فاصله ی اندکی یک غذایی که سنگین و غلیظ نباشد مصرف شود . به هیچ عنوان در ابتدای افطار از غذای سنگین و غلیظ استفاده نشود . بهترین غذاها همان خوراک هایی هستند که فرد در طی سال عادت به مصرف آنها دارد . تناول کمی آش و سوپ بعد از اب ولرم و خرما در وعده ی افطار نافع است ، اما نباید در استفاده از انها زیاده روی کرد زیرا حرارت انها باعث تهوع ، خلط ته حلق و رفلاکس می شود .

افرادی که در وعده ی افطار تمایل به مصرف غذای پخته ندارند از نان و پنیر و گردو ، یا نان و کره و مربا و یا نان و کره و عسل می توانند استفاده کنند .

خوردنی هایی چون شله زرد ، شیر برنج ، حلوا ، حلوا ارده و ... یک وعده ی غذایی هستند و بهتر لست از زیاده خوری انها در کنار سایر غذاها خودداری کرد .

از خوردن سالاد ، ماست و ترشی های مختلف در کنار غذا خودداری کنید . بهتر است از زیتون ، هویج پخته و یا سبزی خوردن در کنار غذا میل شود ، مگر منع پزشکی وجود داشته باشد .

فاصله ی افطار تا خواب از شربت هایی مانند ابلیمو ، سکنجبین ، شربت انار و ... با توجه به مزاج استفاده کنید .

اما برای هر مزاج نیز یکسری تدابیر وجود دارد که در صورت رعایت انها نه تنها در ماه رمضان بلکه در کل سال بسلامت و عافیت روزگار می گذرانند و پیشگیری از بروز بیماری ها می کند .

در این قسمت به بررسی ممنوعات و توصیه های خوراکی هر مزاج می پردازیم . بدیهی است تشخیص مزاج هر فرد و توصیه های نهایی با توجه به شرایط هر فرد باید تحت نظر پزشک متخصص طب سنتی باشد .

مواد خوراکی مضر برای افراد دارای مزاج گرم و خشک :

گردو ، پسته ، فندق ، نارگیل ، غذاهای سرخ کرده ، مصرف بیش از حد سیر ، پیاز ، ادویه های تند ، گوشت قرمز ، بادمجان ، موز ، خربزه ، آناناس ، انجیر ، و ... مصرف زیاد این نوع مواد غذایی بدن افراد دارای مزاج گرم و خشک را از حالت تعادل خارج می کند و علائمی از قبیل خشکی پوست و بی خوابی ، اضطراب و تپش قلب را در ایشان تشدید می کند . استفاده از این مواد غذایی روزه داری ماه رمضان را برای این افراد سخت تر می کند .

مواد خوراکی مفید برای افراد دارای مزاج گرم و خشک :

مرکبات ، سیب ، هویج ، انار ، شاه توت ، خیار ، گلابی ، البالو ، آلو ، زرد آلو ، هندوانه ، زرشک ، گوجه سبز ، کدو ، ریواس ، اسفناج ، جو ، لیمو ترش ، تمبر هندی ، شفتالو ، کاهو ، دوغ ، ماست ، روغن زیتون ، پاچه ی گوسفند و ..‌. در مرکبات ، سیب و هویج ماده ای به نام پکتین وجود دارد که ترکیب شیمیایی اصلی آن پلی گالاکتورونیک اسید است . این ماده به اسید های صفراوی می پیوندند و دفع انها را از بدن افزایش می دهد . لذا در افراد مذکور که تولید صفرا زیاد است مواد مذکور مفید است .

مواد غذایی مفید افراد دارای مزاج گرم و تر :

ادویه جات تند ، غذاهای شور ، مصرف زیاد گوشت ، غذاهای چرب ، تخم مرغ ، خرما ، توت ، کشمش ، پسته ، موز ، فندق ، انجیر ، انگور ، سیر ، بادمجان و …

در صورت زیاده روی در مصرف مواد غذایی فوق ، افراد دارای مزاج گرم و تر دچار عوارضی از قبیل سردرد ، خواب زیاد ، چاقی ، خستگی و تپش قلب می شوند .

مواد غذایی مفید برای افراد دارای مزاج گرم و تر :

سوپ یا آش جو ، آش انار با سماق ، اش ماش و کدو و اسفناج با روعن بادام و اب نارنج ، اب انار ترش و شیرین ، شربت غوره

مواد غذایی مضر برای افراد دارای مزاج سرد و تر

مصرف بیش از حد مواد لبنی ، ترشی ها و سرکه ، برنج ، سیب زمینی ، ماکارونی ، سوپ جو ، حلیم ، ماهی تازه ، کله پاچه ، سیراب شیردان ، نان خوب پخته نشده ، حلو ای نشاسته ، حلوای آرد ، شیر برنج ، آش رشته با کشک ، میوه های ترش ، نارنگی ، کیوی ، مرکبات ، هندوانه ، خیار ، کاهو ، گوجه فرنگی ، خرفه ، کدو ، اسفناج ، غوره ، موز ، الو ، البالو و …

در صورت زیاده روی در مصرف مواد غذایی فوق این افراد ممکن است دچار علائمی از قبیل ضعف هضم ، نفخ شکم ، درد های مفصلی ، سینوزیت ، ترشحات واژینال و ... می شود .

مواد غذایی مفید برای افراد دارای مزاج سرد و تر :

این افراد به غذاهایی با مزاج گرم و خشک نیاز دارند . این مواد شامل : گوشت بره ، کبوتر ، گنجشک ، بوقلمون ، ابگوشت ، میوه های رسیده و شیرین مثل گلابی ، به ، نارگیل ، انجیر ، مویز ، چغندر ، زردک ، ادویه جاتی مثل هل ، دارچین ، زنجبیل ،زنیان ، زعفران ، فلفل ، اویشن ، رازیانه ، انیسون ، سیر ، موسیر ، خردل ، نعناع ، ریحان ، جعفری ، ترخون ، مرزه ، تره ، شوید ، بادام ، گردو ، فندق ، پسته ، عسل ، شیره انگور و یا شیره ی خرما

مواد خوراکی مضر برای افراد دارای مزاج سرد و خشک :

مصرف بیش از حد بادمجان ، غذاهای نمک سود ، خیار شور ، گوشت گاو و گوساله و اسب و بز نر ، شتر ، گوشت حیوانات پیر ، گوشت شتر مرغ ، گوشت شکار دشتی و کوهی ، پنیر کهنه ، نان بسیار سبوس دار ، سرکه ی کهنه ، غذاهای مانده و فریز شده ، لبنیات ، کلم ، گل کلم ، کنگر ، ذرت  ، خردل ، کاهو ، ماهی ، برنج ، عدس ( مگر انکه با کشک مخلوط شود ) ، ترشی ها ، غوره ، سیب زمینی ، گوجه فرنگی ، قارچ ، باقلا ، میوه های ترش مانند الوی ترش ، انار ترش ، پرتقال ، تمشک و ... . افراد دارای مزاج سرد و خشک اگر مواد غذایی فوق را بیش از اندازه و بدون مواد اصلاح کننده استفاده کنند ، ممکن است دچار عوارضی از قبیل بی خوابی ، نفخ معده و روده ، خشکی پوست و افسردگی شوند .

مواد غذایی مناسب برای افراد دارای مزاج سرد و خشک :

این افراد به غذاهایی با مزاج گرم و تر نیاز دارند . این مواد غذایی شامل : گوشت بره ، گوشت کبوتر ، گنجشک ، گوشت مرغ چاق ، تخم مرغ ، گندم ، لوبیا ، بادام ، مویز ، کشمش، انجیر ، فندق ، سیب ، گلابی ، طالبی ، به ، خربزه ، انگور ، آلو شیرین ، برنج همراه با زیره یا زعفران و یا شوید ، سبزی های گرم مانند نعناع ، ریحان ، ترخون ، مرزه ، جعفری ، تره ، هویج ، عسل ، توت ، هل ، دارچین ، زنجبیل ، زعفران ، کنجد ، کره ، شیره خرما یا انگور ، پسته ، گردو ، فندق و ...