افراد روزه دار در طی روز به خصوص در فصل تابستان ، در معرض کم آبی قرار می گیرند و مواد زائد با غلظت بالا در ادرارشان دفع می شود . به این منظور در خصوص کسانی که سنگ کلیه و مجاری ادرار دارند ، باید توجه ویژه ای به سلامت دستگاه ادراری نمود . هنوز نتیجه ی واحدیددر خصوصدمجاز بودن بیماران مبنلا به سنگ جهت روزه داری به دست نیامده است . هر چند بیشتر نظریات بر این است که روزه داری برای این افراد مضر است اما نتایج چند تحقیق جدید حاکی از ان است که روزه گرفتن در ماه رمضان در بیماران دچار سنگ کلیه منعی ندارد . با این حال بهتر است که با رعایت رژیم غذایی خاص و نوشیدن مایعات به میزان کافی ، شرایطی فراهم اورده شود تا بیماران فوق در این ماه دچار مشکلی نشوند .
علت ایجاد سنگ :
از دیدگاه طب سنتی ، علت ایجاد سنگ در کلیه و مثانه وجود حرارت خارج از اعتدال در بدن و تاثیر ان بر روی اخلاط غلیظ و لزج می باشد که حرارت باعث خشک شدن و افزایش غلظت رطوبات شده و اخلاط غلیظ را تبدیل به سنگ می نماید . در این میان ضعف قوه ی دافعه ی کلیه و تنگی مجاری ادراری نیز مزید بر علت شده و احتنال تشکیل سنگ را افزایش می دهد . اما مهم ترین راه پیشگیری از بروز سنگ ، جلوگیری از ایجاد فضولات و اخلاط غلیظ و لزج است و این مهم جز با تقویت معده و قوت هاضمه و نیز مصرف مواد غذایی مناسب امکان پذیر نمی باشد . همانطور که ذکر شد در پیشگیری و درمان این بیماری باید توجه زیادی به دستگاه گوارش نمود .
- غذا را باید زیاد جوید تا کاملا با آب دهان اغشته شود .
- از پرخوری باید پرهیز کرد و در تقویت معده باید کوشید تا خوراک را به خوبی گوارش دهد . - - طبع را باید نرم نگه داشت ، بدین طریق که روزی ۳ بار صبح و عصر در ساعتی معین نسبت به تخلیه اقدام‌نمود و بعد از یک بار تخلیه ی ناکامل از جای بر نخاست ، زیرا هنوز تخلیه به طور کامل انجام نگرفته است .
- یکی از توصیه هایی که در این زمینه موثر است ، استفاده از جوشانده ی انجیر ، سپستان ، فلوس و ترنجبین است . چون مصرف مسهل های قوی در بیماران دچار سنگ کلیه جایز نیست . اما این ترکیب که یک‌مسهل ملایم است توصیه می شود . انجیر ملین طبع و مسهل به رفق و جهت سختی جریان ادرار و قطره قطره امدن ان مفید است . سپستان لغزاننده ی فضولات و اخلاط در روده هاست . فلوس ملین طبع و مسهل و اسهال ان بواسطه ی لزوجتی است که دارد . ترنجبین تیز ملین طبع و مسهل و رفع کننده ی اخلاط است .
- ماساژ بدن و استفاده از حمام به حد اعتدال تیز برای بیماران دچار سنگ‌کلیه نیز سودمند است . از سوی دیگر یکی از علل تولید اگزالات در بدن و به دنبال ان تشکیل سنگ های ادراری ، پرخوری و عدم تحرک و یک جا نشستن است . بنابراین ورزش معتدل و ملایم در این بیماران کمک کننده است . اما انجام ورزش های طاقت فرسا و شدید و همچنین جماع زیاد و خارج از اعتدال به سبب افزایش حرارت و ایجاد خشکی مناسب نیست .علاوه بر این بیماران در حالت سیری و پر بودن شکم نیز هرگز نباید به ورزش بپردازند که خود زمینه ساز ایجاد سنگ می شود .
مواد غذایی زیان اور در سنگ کلیه :
- گوشت ها : شتر ، گاو ، گوساله ، گوشت های مانده و ماهی شور
- نان ها : نان فطیر ، نان حواری
- غذاها : کله پاچه ، حلیم ، حلواهای لزج ، رشته ، غذاهای مانده و فریزری شده ، غذاهای کارخانه ای ، بادمجان و تخم مرغ اب پز
- میوه ها : شفتالو ، زرد الو و گلابی خام
- سایر مواد غذایی : شیرینیدجات مصنوعی به مقدار زیاد ، قهوه ، شکلات ، کاکائو
مواد غذایی مفید در سنگ کلیه :
- گوشت ها : گوشت تیهو ، جوجه ی مرغ ، بزغاله ، چلچله ، دراج ، کبوتر بچه
- نان ها : نان خشکار
- غذاها : زرده ی تخم مرغ نیم برشت ، طبخ گوشت جوجه ی کبوتر در روغن کنجد
- میوه ها : خیار ، البالو ، انجیر ، انگور ، خربزه ، زالزالک
- خشکبار : بادام ، فندق ، پسته و کنجد
- روغن ها : روغن بادام ، روغن کنجد ، روغن زیتون
- ترشی ها : ترشی کبر ، ترشی مارچوبه
- شربت ها : شربت البالو ، شربت مارچوبه ، شربت اب و عسل ، شربت شکر و لیمو ترش
- حبوبات : ماش مقشر ، باقلا و نخود
- سبزی ها : کرفس ، مارچوبه ، کنگر ، کاکوتی ، شوید ، پونه ، سیر و کدو
- سایر مواد غذایی : زیتون پرورده ، عرق بهار نارنج با اب کرفس ، سیاه دانه و عسل ، مویز و فلفل
فوائد گوشت ها در سنگ کلیه :
-گوشت تیهو ، غذائیت زیادی دارد و بسیار لطیف و سریعدالهضم است و خون صالح در بدن تولید می نماید و برای افرادی که معده و روده ی ضعیف دارند مناسب است .
- گوشت جوجه ی مرغ خوب پخته شده نیز از گوشت اکثر مرندگان لطیف تر بوده و دارای غذائیت زیادی است .
- گوشت بزغاله فضولاتش کم تر و از جهت معتدل است . گرمی و سردی و خشکی و رطوبت ان در حد وسط است و امتلا ایجاد نمی کند . نیروی بدن را کاهش نمی دهد و بدن را لاغر نمی سازد ، به خصوص در فصول گرم و در نواحی و شهر هایی که گرمی هوا در ان ها شدید بوده و جزء مناطق گرمسیری محسوب می شوند .
- گوشت چلچله اختصاصا جهت سنگ‌مثانه نفید لست و گوشت دراج نیز لطافت زیادی دارد . یکی از بهترین غذاها در بیمار دچار سنگ کلیه ، پختن گوشت چلچله با روغن بادام ، کرفس ، گشنیز و دارچین است .
نان های مفید :
نان خشکار برای بیماران دچار سنگ کلیه مفید است . نان خشکار نانی است که گندم ان را نشسته و سبوس ان را نیز نگرفته باشند . برای جلوگیری از سنگینی معده و نفخ پس از مصرف ان بهتر است نان خشکار با کمی کره یا شیره ی انگور بعنوان مصلح مصرف شود .
نان فطیر یعنی نانی که ارد ان بسیار نرم است و در گرفتن سبوس ان زیاده روی کرده اند ، به علت تولید نفخ در شکن و خروج ارام و کند از روده ها ، نا مرغوب اشت و نیز سبب تولید سنگ کلیه و مجاری می شود . نان های باگت و ساندویچی هم نان فطیر حساب می شوند .
میوه های مفید در سنگ کلیه :
- خیار میوه ای مدر بوده و سنگ های ادراری را خارج می نماید ، به علاوه برای رفع تشنگی مفید است .
- البالو مقوی معده و کبد است و تشنگی را برطرف می نماید و سنگ های کلیه و مثانه را می شکند و زخم های مجاری ادراری را التیام می بخشد .
- انگور از لحاظ غذائیت بهترین میوه است و خون صالح تولید می کند و تعدیل کننده ی مزاج های غلیظ و صاف کننده ی خون است . و برای کلیه و مثانه مفید است . مصلح انگور زیره و را یانه است که باید مقدار کمیداز انها همراه با انگور مصرف شود .
- خربزه نیز مدر بوده و سنگ های ادراری را خارج می کند و برای کلیه مفید است .
- زالزالک غذائیت بالایی دارد و مقوی معده بوده و برای کسانی که ادرارشان قطره قطره خارج می شود مفید است .
خشکبار مفید در سنگ کلیه :
- بادام مقوی معده بوده و در اصلاح کلیه اثری قوی دارد ، به خصوص اگر بصورت مربا مصرف شود .
- فندق مقوی روده ها بوده و جهت سوزش ادرار بسیار مفید است .
- پسته مقوی معده بوده و برای کلیه نیز مفید است .
- کنجد ملین معده و امعا بوده و به شرط مداومت بر مصرف ان سنگ کلیه را برطرف می سازد .
اگر در ازمایش ادرار مقدار زیادی کریستال دیده شود ، از نظر دکتر احمدیه توصیه می شود که روزی ۳ - ۲ مشت کنجد را جویده و میل کند . درد و خونریزی ادرار بیمار پس از توصیه ی فوق بهبود یافت.
فوائد روغن های مفید در سنگ‌کلیه :
- روغن بادام در گرمی و سردی معتدل است و مصرف ان در افرادی که خروج ادرار قطره قطره دارند مفید است و به دفع سنگ های ادراری کمک می نماید .
- روغن کنجد نیز دارای خواص کنجد بوده و در رفع سوزش ادرار موثر است .
- از خواص ویژه ی روغن زیتون ، شکستن سنگ های ادراری و ادرار اور بودن است .
ترشی های مفید در سنگ کلیه :
- کبر اخلاط لزوجت را از اعضا پاک سازی می کند و ادرار اور است .
- مارچوبه شکننده ی سنگ های کلیه ، مثانه و پاک کننده ی کلیه و ادرار اور و از بین برنده ی بیماری های کلیه و مثانه است .
فوائد شربت های مفید در سنگ کلیه :
- شربت لیمو قاطع اخلاط غلیظ و لزج و مقوی معده است و شربت ان با شکر یا عسل قاطع هر خلط و ماده ی غلیظ و لزج و خلط های سوخته و سوداوی می باشند . در مقالات طب جدید ثابت شده که لیمو ترش به علت اثرات الکالیزه کننده ، دفع کننده ی سیترات و انتی اکسیدان در درمان سنگ کلیه به خصوص در بیمارانی که علت بروز سنگ در مجاری ادرارشان ، دفع کم سیترات در ادرار است ، سودمند می باشد .
فوائد غذاهای مناسب در سنگ کلیه :
- طبخ گوشت جوجه ی کبوتر در روغن کنجد ( بدون نمک و اب ) موجب خرد شدن سنگ‌مثانه و اخراج آن است .
- زرده ی تخم مرغ نیم برشت غذائیت بالا دارد و خون صالح تولید می کند و فضولات اندکی بر جای می گذارد و برای ژخم های کلیه و مثانه نفید لست و سریع هضم می شود .
فوائد حبوبات مناسب در سنگ کلیه :
- ماش از بهترین حبوبات است و غذائیت بالا دارد و خلط صالح تولید می کند و برای بیماران کلیوی مفید است زیرا موافق ان است .
- اب جوشانده ی باقلا از تولید سنگ کلیه جلوگیری می نماید .
- نخود نیز غذائیت زیادی دارد و خون صالح در بدن تولید می نماید و باز کننده ی گرفتگی های کلیه بوده و خوردن اب پخته ی ان با کمیدنمک ادرار اور است .
خواص سبزی جات مفید در سنگ کلیه :
- کرفس مدر است و کلیه و مثانه را پاک سازی می کند و سنگ مثانه را اب می کند .
- کنگر مقوی دستگاه گوارش بوده و برگ ان ادرار اور است .
- شوید : ادرار اور بوده و جهت سنگ کلیه و مثانه مفید است و درد کلیه و مثانه را بهبود نی بخشد .
- پونه ادرار اور است .
سایر ترکیبات و خوراکی های مفید :
- زیتونی که در اب و نمک پرورده باشد و با غذا خورده شود نه قبل و بعد ان ، مقوی معده و پاک سازی کننده ی ان است
- سیر اخلاط غلیظ را از بدن پاک کرده و ادرار اور است . برای افرادی که ادرارشان قطره قطره خارج می شود مفید است و سنگ های کلیه رل تحلیل نی برد . همچنین لطیف کننده ی غذاهای غلیظ است .
- کدو ملین طبع است و مدر است .
- سیاه دانه و عسل : سیاه دانه ی کوبیده شده و با عسل امیخته شده و هر روز میل شود مداومت بر خوردن سیاه دانه ادرار اور است . مخلوط ان با عسل سنگ های کلیه و نثانه را نی شکندد. تاثیر مثبت ان بر سنگ‌مجاری ادراری نیز از قول امام صادق ع نقل شده است . در مقالات جدید اثرات مفید سیاه دانه روی بیمارات دچار سنگ کلیه ثابت شده است .
- مویز و فلفل : مویز ملین طبع است و اخلاط غلیظ را اماده ی دفع می کند و برای بیماران کلیه و مثانه مفید است . عقیلی خراسانی بیان می کند : " کسانی که کلیه ی سرد دارند و دچار ادرار قطره قطره و سنگ کلیه و مثانه هستند ، دانه ی مویز را بیرون کنند و به جای ان دانه فلفل قرار دهند و بخورند که به قول او ، این ترکیب در از بین بردک سنگ کلیه و مثانه بی بدیل است .
- عرق بهار نارنج با اب کرفس : اشامیدن این ترکیب سنگ های کلیه و مثانه را خارج می سازد .
