در مقاله ی قبلی مطالبی در مورد تغذیه ی سالمندان بیان شد. انچه مهم است توجه به مزاج این سن و انتخاب انواع خوراک با توجه به تغییرات مزاجی است. در نظر گرفتن مشکلات مفاصل، دندان ها، سیستم هاضمه و سایر تغییرات بدن جهت تدابیر تغذیه ای مناسب سالمندان مهم است. در این مقاله به بررسی سایر نکات مفید می پردازیم.
- نانی که افراد سالمند میل می کنند باید خوب پخته شود، کم نمک باشد و زود هضم شود. در صورتی که به یبوست مبتلا هستند بعد از هضم ( نیم تا یک ساعت بعد از تناول غذا)، خوب است که یک خوراکی ملیّن میل شود، موردی مانند انجیر.
- افرادی که مبتلا به یبوست هستند، اگر دارای مزاج گرم هستند و یا در فصل گرم دچار یبوست می شوند از ملین هایی مانند انجیر تازه یا آلو استفاده کنند. اما اگر در فصل سرد مبتلا به یبوست شوند و یا مزاج سرد داشته باشند، انجیر خشک و شربت عسل پخته میل شود.
- در روز غذای کم، سبک و متعادل میل شود. و شب اگر کمی غذای بیشتر میل می شود ، چنانچه پلو باشد کم روغن باشد. انواع قرمه، کباب، گوشت های لطیف مانند کبک و بره و ... مفید است.
- گرسنه خوابیدن برای این افراد بسیار مضر است. در حدیثی بیان شده است اگر این افراد گرسنه بخوابند، نیرو و قوتی از ایشان فوت می شود که جبران ان مشکل است.
- لازم است که از غداهای بلغم زا مثل ماهی، خیار، هندوانه، کدو، سبزی های پر رطوبت، ترشی ها خصوصا سرکه و انچه با سرکه درست می شود و مواد سودا زا مانند بادمجان، گوشت مانده (مانند سوسیس، کالباس) و گوشت گاو و عدس و ... پرهیز نمایند.
- غذاهای بسیار تند و غذاهایی که طبع بسیار گرم دارند نباید توسط سالمندان مصرف شود، چون باعث خشکی بدن و طبع شان می شود که برای شان مفید نیست. اما اگر جهت درمان از غذاهای با طبع خشک استفادهدشود مشکلی ندارد. با هر یک از غذاهای تند و بسیار گرم در سالمندان باید مصلح های ان خوراکی ها مصرف شود.
- خوردن شیر برای سالمندان ناتوان بسیار مفید است. البته شیر پخته شده برای شان مناسب است. جهت تهیه ی شیر پخته ۳/۴ شیر و ۱/۴ اب را با هم مخلوط کرده و حرارت می دهند تا ۱/۴ آب ان تبخیر شود. حین جوشاندن اضافه کردن تکه های زنجبیل نفخ شیر را برای این گروه سنی از بین می برد. بهتر است با کمی عسل میل شود.
- بهترین سبزی جات برای این گروه سنی، چغندر، کرفس و کمی تره می باشد و بهتر است با کمی روغن مصرف شوند. بهتر است به جای چغندر از برگ چغندر پخته استفاده شود.
- از انجایی که عادت طبیعت دوم است و همانطور که در مقاله ی قبلی بیان شد، نباید انچه از خوراک که به ان خو گرفته اند را از این افراد گرفت. با وجودی که سیر طبع خشکی دارد و خشکی ان زیاد است، اما افرادی از سالمندان که عادت به مصزف سیر و پیاز داشته اند نباید این عادت از ایشان گرفته شود. حتی مصرف سیر و پیاز برای شان مفید است.
- از بین مرباها، مربای زنجبیل و سایر مرباهای گرم برای سالمندان مفید است. به شرط انکه باعث خشکی بدن شان نشود.
- بی خوابی یک مورد بسیار شایع در بین سالمندان است.بهترین درمان بی خوابی برای این گروه سنی، استفاده از کاهو به همراه مصلحات گرم و خشک مانتد زیتون می باشد.
- بهترین شیاف برای این افرا ، شیاف با روغن های گرم است و روغن زیتون گزینه بسیار مناسبی است . اما از شیاف های بسیار گرم باید پرهیز شود. در این افراد اجابت مزاج یک روز در میان هم طبیعی محسوب می شود.
- بهترین زمان مصرف اب برای سالمندان زمانی است که غذا به فم معده رسیده باشد. نوشیدن اب پیش از غذا و بعد از غذا برای این افراد مضر است چون باعث کاهش حرارت معده و کاهش توانایی هضم غذا می شود. بسیاری از افراد سالمند دچار ضفف قوه ی هاضمه می باشند و عدم توجه به زمان مناسب نوشیدن اب باعث ضعیف تر شدن سیستم هاضمه می شود. همچنین این افراد نباید آب را یکباره بنوشند بلکه باید در ۳ بخش و ۳ جرعه میل شود.
- نوشیدن اب در بین غذا بسیار مضر است ، زیرا حرارت مناسب معده برای هضم را کاهش می دهد . اما افرادی که معده ی بسیار گرم دارند، همین گرمای زیاد معده هضم را مختل می کند. نوشیدن کمی اب باعث تعادل حرارت معده و حرارت مناسب هضم می شود، اما در صورتی که این افراد احساس تشنگی نکنند بهتر است از نوشیدن آب بین غذا بپرهیزند.
- نوشیدن اب صبح ناشتا نیز اسیب زیادی دارد. در حالت ناشتایی غذایی در معده وجود ندارد و اب میل شده سریعا جذب اعضای رئیسه ی بدن می شود و منجر به ضعف و ناتوانی مغز، قلب و کبد می شود. نوشیدن آب در حمام و بعد از حمام نیز مضر است. چون جذب اب در این شرایط سریع است و حرارت غریزی و توان بدن را کم می کند و منجر به ضعف می شود.
- مصرف آب بین خواب و بعد از خواب باعث بیماری مغزی مانند رعشه می شود. همچنین نوشیدن اب سرد بعد از ترشی و شیرینی و بعد از میوه های تر باعث فساد معده می شود.
مجموعه ی موارد بیان شده در این مقاله و مقاله ی قلبی در موزد تدابیر سالمندان، یکسری نکته های کلی از نظر تغییر مزاج و تدابیر ویژه ی این گروه سنی با توجه به تغییرات بدنی و مزاجی پیش بینی شده است. در صورتی که فردی از داروهای خاص استفادا می کند یا بیمازی خاصی دارد، نظارت و تجویز پزشک مفید است.
