توت فرنگی با نام علمی Fragaria x ananassa گونه ای دو رگه و متعلق به جنس Fragaria است. تاریخ این میوه به ۲۰۰۰ سال پیش برمی گردد. توت فرنگی های امروزی حدود ۲۰۰ سال ،پیش از دورگه گیری بین توت فرنگی ویرجینیانا یا اسکارلت به عنوان والد نر و توت فرنگی چیلوئنسیس به عنوان والد ماده حاصل شده اند. این گیاه حدود سال ۱۳۰۰ میلادی در اروپا کشت می شد. توت فرنگی های وحشی، قرن چهاردهم میلادی در فرانسه از جنگل به زمین زراعتی منتقل و به گیاهی اهلی تبدیل شدند. حدود سال ۱۶۰۰ میلادی توت فرنگی ویرجینیانا از گونه ی Fragaria virginiana از شمال آمریکا به اروپا رسید. گسترش این گونه بسیار تدریجی بود و در اواخر سده ی ۱۸ و اوایل سده ی ۱۹ میلادی به تدریج در انگلستان محبوب شد. در دهه ی ۱۶۱۰ میلادی یکی از دولتمردان فرانسوی به نام فریزر گیاه توت فرنگی چیلوئنسیس از شیلی را با خود به فرانسه برد. کشت این گیاه در شمال فرانسه گسترش یافت و مدتی پس از دورگه گیری این توت فرنگی با توت فرنگی ویرجینیانا نمونه ای جدید به وجود آمد، این نمونه ی جدید در دهه ی ۱۸۰۰ میلادی به آمریکا صادر شد. باغبانان انگلیسی گونه ی جدید را از طریق دانه پرورش می دادند، پس از آن تعداد ارقام توت فرنگی از سه به سی رقم افزایش یافت.
گمان بسیاری از مردم بر آن است که توت فرنگی (strawberry به دلیل انباشته شدن بوته های این گیاه با کاه و پوشال (straw) به این نام خوانده شده است برخی منابع هم نام گذاری توت فرنگی را به دلیل آن می دانند که نخستین بار جوانان انگلیسی توت فرنگی های وحشی را برداشت می کردند و در توده ای احاطه شده از سبزه می فروختند با این وجود، منشأ دقیق نام گذاری این گیاه هنوز بر ما معلوم نشده است. به نظر می رسد که نخستین رقم اصلاح شده، در دوره ی قاجار و زمان صدارت اتابک اعظم از فرانسه به ایران آمد و اتابکی خوانده شد.
توت فرنگی گیاهی نهاندانه از تیره گل سرخ است. رشد این گیاه علفی پایا در آب و هوای معتدل گرم و در بستر غنی از گیاخاک و خاک اسیدی بسیار خوب است. گل های توت فرنگی نسبت به سرما به شدت حساس هستند ولی عطر و طعم نهنج قسمت خوراکی گیاه با انجماد از بین نمی رود. در متون قدیم گاهی کهج نیز نامیده شده است.
توت فرنگی گیاهی است علفی، دارای دو نوع ساقه ی خوابیده و قائم که از ساقه های خوابیده آن ریشه های نابجا تولید می شود. قسمت خوراکی میوه که قرمز رنگ است به سبب دارا بودن ویتامین A برای رشد مو و ناخن، تقویت چشم و بهداشت پوست مفید است.
توت فرنگی به علت داشتن کلسیم و فسفر به مقدار کافی در رشد و نمو کودکان و نوجوانان و استحکام دندان ها و ترمیم شکستگی استخوان ها مفید است.
توت فرنگی برای دفاع بدن در برابر میکروب ها و سموم میوه ی مفیدی است و اعمال کبدی را منظم می کند.
فشارخون را در حد متعادل نگه می دارد.
آب توت فرنگی میکروب حصبه و تیفوئید را می کشد.
قند موجود در توت فرنگی برای ورم مثانه ، کبد و تصفیه خون مفید است.
توت فرنگی مجاری تنفسی ادرار و منافذ پوست را پاک می کند.
توت فرنگی حرارت داخلی را جذب می کند و برای
روماتیسم و نقرس بسیار عالی است.
مقدار ویتامین C این میوه حتی از پرتقال هم بیشتر است.
توت فرنگی ممکن است نقش مؤثری در کاهش خطر ابتلا به سرطان و حمله های قلبی داشته باشد.
فاقد چربی است و کالری کمی دارد.
● کاربردهای برگ و ریشه و جوشانده توت فرنگی :
اگر ریشه و برگ خشک توت فرنگی را به مقدار 30 گرم و به مدت 5 دقیقه در یک لیتر آب بجوشانید، برای استسقاء آب آوردن شکم مفید است.
به منظور دفع سنگ کلیه و مجاری ادرار می توان 20 تا 50 گرم برگ توت فرنگی را در یک لیتر آب جوشاند و به مقدار دلخواه خورد و یا اینکه برگ توت فرنگی را مانند چای دم کرده و مصرف نمود.
برگ و ریشه ی توت فرنگی، زخم های جلدی و معده را معالجه می کنند.
برگ و ریشه توت فرنگی ادرار را زیاد نموده و طحال را تقویت می کنند.
جوشانده توت فرنگی باعث رفع ورم کبد شده کلیه ها و کیسه مثانه را پاکسازی می کند.
مزمزه کردن جوشانده توت فرنگی لثه را تقویت کرده و از خونریزی آن جلوگیری و دندان های سست و لق را محکم می سازد.
برگ و ریشه توت فرنگی خاصیت ضد عفونی و ضد احتقان خون را دارد و برای اسهال های معمولی اسهال خونی ورم روده ها و عفونت های تورمی کلیه کیسه مثانه استعمال می شود.
اگر 250 گرم توت فرنگی را در نیم لیتر شیر مخلوط و با شکر شیرین بسازید، غذای خوبی برای تقویت عمومی بدن است.
برای درمان عفونت های کلیه و مثانه باید 25 گرم ریشه خشک توت فرنگی را در نیم لیتر آب سرد بریزید و آن را 12 دقیقه بجوشانید و پس از صاف نمودن و شیرین کردنش در طی روز بنوشید.
جوشانده برگ خشک توت، فرنگی روماتیسم را درمان می کند. بدین منظور باید 20 گرم برگ خشک توت فرنگی را در نیم لیتر آب به مدت 3 دقیقه بجوشانید و پس از صاف کردن، آن را شیرین نموده و بنوشید.
دم کرده برگ توت فرنگی در افزایش ادرار و شیر بانوان اثر دارد.
دم کرده برگ توت فرنگی یا میوه توت فرنگی قادر به معالجه نقرس و سنگ های مثانه است.
اگر برگ یا ریشه توت فرنگی را در یک لیتر آب جوشانیده و دم کنید برای مداوای سوزاک و انسداد مجاری پوست مفید فایده است. البته این جوشانده، ادرار و مدفوع را سرخ رنگ می کند و نباید از این بابت ترس و اضطرابی داشت. جوشانده یاد شده را هر اندازه ،بخواهید می توانید بیاشامید.
کسانی که کرمک دارند، باید صبح ناشتا به فاصله نیم ساعت در سه نوبت 500 گرم توت فرنگی را بدون شکر و شیرینی بخورند و تا ظهر هیچ غذایی به دهان نگذارند به این صورت طفیلی های روده دفع خواهد شد.
- انرژی ۱۳۶ کیلوژول (۳۳ کیلوکالری)
- کربوهیدرات g 7.68
- قند g 4.89
- فیبر خوراکی g 2
- چربی g 0.3
- پروتئین g 0.67
- ویتامین ( B ۱)
- (B 2)
- نیاسین (B3) ۳% نیاز روزانه
- پانتوتنیک اسید (B) ۳% نیاز روزانه
- ويتامين B 6 به میزان ۴٪نیاز روزانه
- فولیک اسید ۶٪
- کولین ۱٪
- ویتامین ث ۷۱ ٪ نیاز روزانه
- ویتامین E نیاز روزانه ۲ ٪
- ویتامین K نیاز روزانه ۲ ٪
- کلسیم
- آهن
- منیزیم
- مس
- منگنز
- فسفر
- پتاسیم
- سدیم
-روی
- فلوريد
۱۰۰ گرم توت فرنگی شامل تقریباً ۳۳ کیلو کالری انرژی، منبع عالی از ویتامین ث منبع خوبی از منگنز است و میزان کمی از ویتامین های دیگر و مواد معدنی مورد نیاز در رژیم غذایی را فراهم می کند.
توت فرنگی شامل میزان متوسطی از اسیدهای چرب اشباع نشده در (دانه) است.
توت فرنگی به دلیل دارا بودن فیتو کمیکال اثرات مثبت بسیاری بر روی مغز می گذارد و می تواند اثرات نامطلوب پیری بر مغز را کاهش دهد.
دیوور و همکاران سال ۲۰۱۲ پژوهشی روی ۱۶ هزار زن در یک دوره ی ۶ ساله انجام دادند، نتیجه ی این پژوهش، تأثیر مصرف توت فرنگی بر حافظه ی این افراد را نشان می دهد. برپایه ی نتایج پژوهش نرخ کاهش حافظه در افرادی که توت فرنگی بیشتری مصرف کرده بودند به طور متوسط ۲۰۰ گرم در هفته به طور چشمگیری کندتر از افرادی بود که این میوه را کمتر مصرف کرده یا از مصرف آن چشم پوشی کرده بودند. بر همین مبنا مصرف توت فرنگی، حافظه را نسبت به سن به میزان ۲ سال و نیم جوان تر می کند، پژوهشگران بر این باورند که بهبود حافظه در این افراد، به دليل وجود فلاونوئیدهای توت فرنگی است.
پژوهش دیگری نشان داد که مصرف این میوه از خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هم می کاهد. مطالعه ای در سال ۲۰۱۴ روی موش های آزمایشگاهی نشان داد که فلاونوئید فیستین توت فرنگی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در موش های دارا و فاقد ژن آلزایمر را کاهش می دهد.
قدرت ضد التهابی آنتی اکسیدان ها در توت فرنگی کمک می کند تا تشکیل لخته های خون که با سکته مغزی مرتبط هستند کاهش یابد.
در سال ۲۰۰۹ پژوهشی منتشر شد که نشان می دهد پلی فنول های توت فرنگی از شکستن نشاسته در دهان ، چسبیدن مواد قندی به دندان ها، ایجاد پلاک و پوسیدگی دندان و بروز بیماری های لثه بر اثر فعالیت باکتری ها جلوگیری می کند. بر مبنای پژوهشی دیگر، اسید مالیک توت فرنگی به سفید شدن دندان ها کمک می کند. است توت فرنگی حاوی مقادیر مناسبی از اسید مالیک که نوعی اسید طبیعی موجود در میوه ها می باشد است و برای سفید کردن دندان ها مفید است.
برای سفید کردن دندان ها چند توت فرنگی را به صورت پوره در بیاورید، سپس مقدار کمی جوش شیرین به آن اضافه کنید تا حالت خمیری بگیرد. این خمیر را به مدت ۵ دقیقه روی دندان ها ماساژ دهید. سپس دهان خود را چند بار بشویید. سفیدی دندان ها چشمگیر است.
پژوهشی بر روی مصرف توت فرنگی انجام شده استکه نتیجه ی آن را مجله ی کالج آمریکایی تغذیه منتشر کرد. برمبنای این پژوهش مصرف توت فرنگی خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد. این پژوهش روی ۲۷ هزار زن در یک دوره ی ده ساله انجام شده است و نشان می دهد که خطر ابتلا به بیماری های قلبی - عروقی در زنانی که در هفته دو وعده یا بیشتر توت فرنگی مصرف می کنند، ۱۴ درصد کمتر از کسانی است که این میوه را مصرف نمی کنند. براساس نتایج این پژوهش سطح کلسترول کل و لیپو پروتئین با چگالی کم ( LDL ) هم با مصرف توت فرنگی کاهش یافت.
پژوهشی دیگر روی افراد داوطلب نشان داد که مصرف روزانه ۵۰۰ گرم توت فرنگی به مدت ۱ ماه سطح کلسترول كل لیپو پروتئین با چگالی کم و سطح تری گلیسیرید و همچنین سطح سرمی مالون دی آلدهید را در مقایسه با حالت پیش از مصرف به طرز چشمگیری کاهش می دهد. برپایه ی این بررسی آنتوسیانین های توت فرنگی، ظرفیت آنتی اکسیدانی پلاسما و حذف رادیکال های آزاد را افزایش داد سطوح ویتامینی هم پس از مصرف توت فرنگی به میزانی چشمگیر افزایش یافت. در این بررسی نشان داده شد که مصرف توت فرنگی از همولیز تخریب و شکسته شدن گلبول های قرمز خود به خودی خود و استرس اکسیداتیو به میزان چشمگیری می کاهد.
کوئرستین فلاونوئید توت فرنگی است که خاصیت ضدالتهاب طبیعی دارد و خطر ابتلا به آترواسکلروز تصلب شرایین و همچنین آسیب های ناشی از لیپوپروتئین با چگالی کم و کلسترول را کاهش می دهد.
پژوهشی منتشر شده در مجله ی بین المللی سرطان نشان می دهد که عصاره ی توت فرنگی رشد تومورهای ریه در موش های در معرض دود سیگار را مهار می کند. سال ۲۰۱۲ یک کارآماری بالینی در چین نشان داد که توت فرنگی منجمد، از سرطان مری پیشگیری می کند. برمبنای همین پژوهش توت فرنگی از بدن در برابر سرطان های دیگری مانند سرطان های دهان، سینه و دهانه ی رحم هم محافظت می کند. مطالعات در آمریکا نشان می دهد که اسید الاژیک توت فرنگی رشد سلول های سرطانی را مهار می کند. لوتئین این گیاه هم با رادیکال های آزاد مبارزه کرده و آثار منفی آنها را به حداقل می رساند.
توت فرنگی از میوه هایی است که دارای مقادیر غنی آب و فیبر می باشد و به همین دلیل می تواند روند حرکات روده ای را بهبود ببخشد. مصرف توت فرنگی علاوه بر درمان یبوست می تواند به پیشگیری از این بیماری نیز کمک کند.
همانطور که می دانید توت فرنگی از میوه هایی
محسوب می شود که برای فشار خون بالا مفید هستند. توت فرنگی دارای مقادیر مناسبی پتاسیم و منیزیم است و به همین دلیل می تواند سطح بالای فشار خون را کاهش دهد.
چربی بیش از حد زیر پوست می تواند باعث بروز جوش شود، توت فرنگی به دلیل اینکه خاصیت اسیدی دارد می تواند سطح چربی پوست را کاهش دهد و علاوه بر درمان جوش های صورت از بروز جوش های جدید نیز پیشگیری کند.
برای تهیه ماسک ضد جوش توت فرنگی چند عدد توت فرنگی را داخل مخلوط کن یا میکسر بریزید تا کاملا پوره شود، سپس روی پوست خود ماساژ دهید و اجازه دهید به مدت ۲۰ دقیقه روی پوست بماند، سپس با آب سرد بشویید .
توت فرنگی به دلیل فیبر فراوان می تواند از پرخوری جلوگیری کند و اشتها را کنترل کند. یکی دیگر از خاصیت های توت فرنگی برای کاهش وزن این است که ترکیبات موجود در این میوه می توان باعث افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن شود.
مصرف توت فرنگی ترشح هورمون ادیپونکتین و لپتین را افزایش می دهد. هر دوی این هورمون ها، هورمون های متابولیک و چربی سوز هستند. نتیجه ی ترشح این هورمون ها افزایش سوخت و ساز و از دست دادن وزن است.
پژوهش های دیگر نشان می دهد که توت فرنگی هضم غذاهای نشاسته دار را کاهش می دهد و این بدین معنی است که قندخون پس از مصرف غذا کنترل می شود و در نتیجه اشتیاق به مصرف مواد قندی کاهش می یابد. پلی فنول های توت فرنگی ترشح آنزیم هضم کننده ی نشاسته را کاهش می دهند. این گیاه عملکرد هورمون های موثر بر کاهش وزن را هم بهبود می دهد.
یک پژوهش نشان می دهد که مصرف حدود ۳۷ عدد توت فرنگی در روز به طور چشمگیری عوارض بیماری دیابت، مثل بیماری های کلیوی و نوروپاتی را کاهش می دهد. شاخص قند خون در میوه ی توت فرنگی بسیار پایین است. از این روی نسبت به سایر میوه ها برای بیماران مبتلا به دیابت مناسب تر است. برپایه ی پژوهشی دیگر فیستین توت فرنگی خطر ابتلا به بیماری های کلیوی در موش های مبتلا به دیابت را کاهش داد. پژوهشی در کشور فنلاند هم بیانگر آن است که مصرف توت فرنگی همراه با نان سفید پاسخ گلیسمی ( تغییر میزان قند خون پس از مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات ) را در این افراد به میزان ۳۶ درصد در مقایسه با زنانی که فقط نان خورده بودند، افزایش داد. نتایج نشان می دهد که پلی فنول های توت فرنگی سرعت شکستن و جذب کربوهیدرات ها و نیاز به انسولین برای تنظیم قند خون طبیعی را کاهش می دهد.
مصرف توت فرنگی برای درمان و پیشگیری از ابتلا به نقرس مناسب می باشد. توت فرنگی به دلیل وجود مواد مغذی و انواع آنتی اکسیدان های قوی می تواند به دفع اسید اوریک و سموم موجود در بدن کمک کند و به همین دلیل برای درمان و پیشگیری نقرس مفید است.
کسانی که دارای بیماری های کلیوی هستند بهتر است از مصرف توت فرنگی صرف نظر کنند. توت فرنگی همانطور که گفته شد دارای مقادیر غنی از پتاسیم می باشد و به همین دلیل می تواند برای کسانی که مشکلات کلیوی دارند تا حد کشندگی مضر باشد.
توجه : قبل از هر نوع مصرف دارویی توت فرنگی، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
