مرزنجوش و خواص آن

مرزنجوش با نام علمی Origanum vulgare L ، گیاهی از خانواده نعناع و بومی ایران است که به عنوان یکی از پر فروش ترین گیاهان دارویی و ادویه در سراسر دنیا به فروشر می رسد . بخش های هوایی و بخصوص برگ های مرزنجوش بعنوان بعنوان یکی از پر طرفدار ترین ادویه ها و طعم دهنده ها در صنایع غذایی استفاده می شود . طیف وسیعی از ترکیبات فعال دارویی مانند فلاونوئیدها ، تانن ها ، گلیکوزید ها ، استرول ها ، ویتامین ها و ترکیبات ترپنوئیدی موجود در اسانس از این گیاه استخراج شده است .

همچنین مرزنجوش حاوی مواد معدنی مانند کلسیم ، آهن و منگنز است . ویتامین هایی شامل A , K , C , B6 و فولات نیز در آن یافت می شوند .

این گیاه یک ساله و یا دو ساله است . گل دار است . در نواحی مدیترانه ای دو ساله و سایر نقاط یک ساله است . 

قبل از بررسی خواص مرزنجوش خالی از لطف نیست که داستانی در مورد ان مطرح شود ‌.

خالد بن ولید یکی از سرداران غاصب سپاه مسلمانان مسوول حمله به مدائن شد که دست یزد گرد بود .وقتی به نزدیکی مدائن رسید ناگهان تصمیم گرفت یک جشنی بر پا کند . این جشن در شب همان روزی برپا شد که قرار بود فردای ان به مدائن حمله کنند . از قضا خالد آن شب شراب فراوانی نوشید و اطرافیان و سرداران سپاهش از بیم این همه مستی و اینکه فردا شکست بخورند بدنبال چاره ای بودند . نزد حکیمی به نام ابراهیم ابن امیه رفتند تا برای مستی خالدبن ولید چاره ای کنند . حکیم شربتی به خالد بن ولید داد و او مستی اش بر طرف شد و توانست به میدان برود . آن شربت که عقل زائل شده ی خالد بن ولید را به او بازگرداند ،از گل مرزنجوش تهیه شده بود .

خواص مرزنجوش :

اثر بر سیستم مغزی :

مرزنجوش از جمله دارو هایی می باشد که طیف وسیعی از مشکلات مغزی را پوشش می دهد . افرادی که دچار بی خوابی می باشند و همین بی خوابی توان و انرژی روزانه ی آنها را گرفته است با نوشیدن دمنوش مرزنجوش بی خوابی آنها مداوا خواهد شد .

همچنین افرادی که سابقه ی تشنج دارند و یا از بیماری صرع رنج می برند ، این گیاه دارویی برای شان مفید است .

حتی سردرد های میگرنی نیز با این دارو بهبودی بهتری خواهند داشت بویژه سردرد هایی که از ضعف معده نشات می گیرند .

همچنین باعث رفع گرفتگی عروق مغزی می شود و از انسداد عروق مغز جلوگیری می کند .

خاصیت آنتی اکسیدانی :

مرزنجوش دادای خاصیت انتی اکسیدانی قویی می باشد . تر کیبات منوترپن فنولی در این گیاه فراوان است . از جمله تیمول و کارواکرول . در واقع وجود ترکیبات انتی اکسیدانی دامنه ی وسیعی از منفعت را برای بدن پوشش می دهد . هر نوع سرطان در هر عضو و اندامی از بدن که اتفاق بیفتد ، شروع آن به مواد اسیب رسان و اکسیداتیو کننده نیاز دارد . عوامل آنتی اکسیدان باعث خنثی شدن اثر این عوامل مهاجم می شوند . همچنین در سیستم عروقی باعث اسیب به دیواره ی عروق قلبی ، شروع گرفتگی و تروما و زمینه ی ایجاد سکته می شود . مصرف این گیاه باعث خنثی شدن اثرات مواد اسیب رسان در سیستم عروقی نیز می شود .

همچنین دو ترکیب انتی اکسیدان دیگر به نام های اریگانوزاید و رزمارینیک اسید در مرزنجوش وجود دارند که بطور اختصاصی بر روی پوست اثر دارند و باعث کاهش اثر عوامل اکسیداتیو بر روی پوست و ایجاد جوش و ... می شوند .

خاصیت ضد باکتری :

وجود عوامل بیماری زا  و باکتری ها باعث ایجاد مسمومیت و مشکلات گوارشی متعددی برای مصرف کننده ی آن می شود . مرزنجوش بطور اختصاصی بر روی اشرشیاکلی و لیستریامونو سایتوژنز اثر ویژه ای دارد . بخصوص اثر بر اشرشیاکلی بسیار مفید است . زیرا باعث مشکلات معدوی فراوانی می شود . و این گیاه با خنثی کردن اثرات این باکتری کمک شایانی به سلامت دستگاه گوارش می کند .

اثر بر سلامت و زیبایی پوست :

عوامل اسیب رسان مانند عوامل مهاجم و اکسیدان کننده ، بر روی پوست نیز اثر دارد و باعث جوش ، اسکار ، جای جوش و مشکلات متعدد دیگری می شود . مرزنجوش دارای خاصیت انتی اکسیدانی قوی می باشد و دو ترکیب ویژه دارد که بطور خاص بر روی پوست اثر دارد و باعث سلامت پوست و خنثی شدن اثرات عوامل مهاجم بر پوست می شود . اریگانوزاید و رزمارینیک اسید دو ترکیب فنولی با خاصیت انتی اکسیدانی ویژه بر روی پوست هستند که در مرزنجوش یافت می شوند.

سلامت دستگاه گوارش :

مرزنجوش از خانواده ی نعناعیان می باشد و اعضای این خانواده در هضم غذا و رفع مشکلات گوارشی موثر می باشند . استفاده از مرزنجوش از چندین جهت در این زمینه موثر است . اعضای این خانواده باعث تسهیل ترشح و ازاد سازی شیره ها وانزیم هلی گوارشی و در نتیجه تسهیل هضم می شود .

همچنین  احساس پری و سنگینی و نفخ بعد از غذا با این داروی گیاهی رفع می شود . افرادی که دچار ودم و التهاب معده و روده هستند با مصرف این دمنوش می توانند از خواص آن بهره ببرند .

رفع زکام :

استفاده از مرزنجوش بعلت ترکیبات اروماتیک ویژه ای که دارد ، تاثیر خاصی بر مشکلات تنفسی و رفع زکام دارد . تا جایی که بیان می شود در صورت ابتلا به زکام اگر از دمنوش مرزنجوش استفاده شود و عصاره ی ان هم در بینی چکانده شود ، منجر به بهبودی می شود .

موثر در درمان دردهای رماتیسمی :

مرزنجوش و روغنی که از ان تهیه می شود ، خواص ضد التهابی خاصی دارد . این ترکیب در درمان التهاب مفاصل و کمک به کاهش درد افراد مبتلا به ارتروز و رماتیسم مفید است .

ممنوعیت مصرف مرزنجوش :

مانند سایر دارو های گیاهی استفاده از مرزنجوش می تواند ممنوعیت هایی داشته باشد .

چون مزاج مرزنجوش گرم و خشک است ، افرادی که دارای مزاج صفراوی هستند باید در مصرف ان محتاط باشند و یا همراه با مصلح ان را مصرف کنند .

بانوان در دوران بارداری و شیردهی حتما با مشورت با متخصص طب سنتی از ان استفاده نمایند .

افرادی که به دیگر گیاهان خانواده ی نعناع مانند خود نعناع یا ریحان الرژی دارند ، بهتر است تحت نظر و با تجویز از این گیاه استفاده کنند تا دچار الرژی و عود علائم نشوند .