تا کنون حتما نام ترکیبات انتی اکسیدانی طبیعی را شنیده اید ! ترکیباتی چون لیکوپن ، لوتئین ،اگزانتین و سایر ترکیبات آنتی اکسیدانی شنیده باشید . اما آیا در مورد آستاگزانتین چیزی شنیده اید ؟ آستاگزانتین ( Astaxantin ) جزء کاروتنوئیدها می باشد . این ترکیب از قوی ترین انتی اکسیدان های شناخته شده و از معروف ترین رنگ دانه های طبیعی می باشد . این ترکیب نارنجی پر رنگ دارای فعالیت غیر معمول و بسیار قوی انتی اکسیدانی می باشد که تاثیر زیادی بر روی سلامتی انسان دارد .
این رنگدانه ی قدرتمند به طیف خاصی از غذاهای دریایی رنگ قرمز - نارنجی می دهد و دامنه ی وسیعی از فوائد و خواص را برای انسان به همراه می اورد . آگاهی از فوائد و خواص این انتی اکسیدان و منابع آن باعث می شود به آسانی بتوانیم آن را در سبد غذایی روزانه مان بگنجانیم .
این رنگدانه اغلب در کلروفیتا وجود دارد که شامل گروهی از جلبک های سبز می باشد . تحقیقات نشان می دهد که استاگزانتین یکی از قوی ترین انتی اکسیدان های موجود در طبیعت است که اغلب به نام پادشاه کاروتنوئیدها خوانده می شود . در واقع توانایی انتی اکسیدانی آن برای مبارزه با رادیکال های ازاد ۶۰۰۰ برابر ویتامین C ، است و اگر با خاصیت انتی اکسیدانی ویتامین E مقایسه شود ۵۵۰ برابر قوی تر است و حدود ۴۰ برابر موثر تر از بتا کاروتن است .
فوائد آستاگزانتین :
دامنه ی وسیعی از خواص و فوائد را این انتی اکسیدان در بدن پوشش می دهد از سلامت سیستم قلبی و مغزی تا کارامدی بهتر در فعالیت های روزانه . در این قسمت به بیان بعضی از خواص آستاگزانتین می پردازیم .
بهبود سلامت قلب :
کارایی سیستم مغزی وابسته به عملکرد درست و مناسب نورون های سیستم عصبی است . با بالا رفتن ذهن و هجوم رادیکال های ازاد و عوامل اسیب رسان به سیستم عصبی درصد فعالیت نورون های عصبی کاهش می یابد . بیماری هایی مانند الزایمر ، پارکینسون ، رعشه و ... در اثر از دست رفتن نورون ها ایجاد می شود . تعدادی از تحقیقات نشان می دهد که آستاگزانتین ، سلامت مغز و عملکرد ان را بهبود می بخشد .مصرف مکمل آستاگزانتین باعث افزایش حافظه و عملکرد درست نورون ها می شود . همچنین این انتی اکسیدان ، التهابات نورون ها و استرس های اکسیداتیو را در سیستم عصبی کاهش می دهد .
روغن نارگیل ، آووکادو ، گردو و چغندر نمونه ای از مواد غذایی مفید برای سلامت و عملکرد مناسب نورون های مغزی است .
سلامت قلب :
بیماری ها و مشکلات قلبی ، فراوان ترین و بزرگترین مساله ی منجر شونده به مرگ در کل دنیاست . دلایل بسیاری برای این بیماری ها وجود دارد که مهم ترین آن استرس اکسیداتیو و عوامل آسیب رسان در بدن است . بررسی مصرف مکمل های استاگزانتین در یک تحقیق در سال ۲۰۰۹ در استرالیا نشان داد که استرس اکسیداتیو و التهابات در سیستم قلبی - عروقی بعد از مصرف این مکمل ها افزایش یافت .
جنبه ی دیگر ایجاد بیماری های قلبی ، گرفتگی عروق یا اصطلاحا ایجاد اتروسکلرز است . در تحقیق دیگری نشان داده شد که مصرف مکمل های این انتی اکسیدان زمینه گرفتگی عروق و ایجاد اتروسکلرز را می گیرد . و جلوی تجمع چربی و کلسترول را در دیواره ی عروق می گیرد . البته در کنار مصرف این انتی اکسیدان باید عوامل اسیب رسان و ایجاد کننده ی استرس اکسیداتیو را هم کاهش داد .
زیبایی و لطافت پوست :
داشتن پوست زیبا ، لطیف و با رطوبت مناسب خواسته ی قلبی بسیاری از افراد است . مطالعاتی نشان داده است که مصرف مکمل آستاگزانتین باعث رفع چین و چروک های ناشی از افزایش سن ، رفع لکه های پوستی و رطوبت دهی مناسب به پوست می شود . تحقیقاتی بر روی موش ها نیز نشان داد مصرف مکمل استاگزانتین ، درماتیت اتومیک را بهبود می بخشد .
همچنین اسیب های پوستی که در اثر عوامل آسیب رسان و اشعه ی UV می شود . و در شرایط استرس زا برای پوست بافت سالم و سلامت پوست را حفظ می کند . برای دریافت نتایج بهتر از مکمل یاری با استاگزانتین می توانیم همراه با کره ، روغن درخت چای و یا سرکه ی سیب از این ترکیب استفاده کنیم .
افزایش ایمنی بدن و کاهش التهاب :
یکی از واکنش های سیستم ایمنی بدن در برابر استرس اکسیداتیو و عوامل اسیب رسان ، التهاب است . و اگر این التهابات مزمن شود زمینه ی بروز بیماری هایی چون دیابت ، سرطان و بیماری هایی قلبی می شود .
مطالعاتی نشان داده اند که مصرف مکمل استاگزانتین مقاومت سیستم ایمنی را افزایش و التهابات ناشی از عوامل اسیب رسان را کاهش می دهد . در نتیجه بسیاری از بیماری های حاصل از دوام استرس در بدن را کاهش می دهند .
استاگزانتین در جلوگیری از گسترش سلول های سرطانی و خواص ضد سرطانی دارد . اثرات ویژه ی مکمل یاری استاگزانتین در افزایش ایمنی بدن با کاهش آسیب های حاصل از عمل استرس اکسیداتیو بر روی DNA سلول ها را دیده شده است . زردچوبه ، زنجبیل و زغال اخته از دیگر مواد خوراکی دارای استاگزانتین هستند که راهی طبیعی برای دریافت این انتی اکسیدان قوی باشد .
بالا بردن توانایی انجام فعالیت های فیزیکی :
استفاده از مکمل آستاگزانتین هم برای افزایش توانایی انجام فعالیت های ورزشی و هم افزایش انرژی و توان در حین فعالیت ورزشی موثر است .
در یک‌مطالعه بر روی شناگران مصرف مکمل این انتی اکسیدان باعث افزایش مقاومت شناگران شد . در یک بررسی دیگر بر روی دوچرخه سواران بعد از مصرف مکمل آستاگزانتین ، زمان رقابت بهبود یافت . همچنین در مطالعات حیوانی آسیب های عضلانی حین رقابت و فعالیت فیزیکی کاهش یافت . علاوه بر این کاهش التهابات ارنج تنیس بازان ، بهبود درد ناشی از آسیب مفصلی ، بویژه کاهش درد بیماران مبتلا به رماتیسم مفصلی وسندرم توتل کارپال مشاهده شده است .
افزایش باروری مردان :
حدود ۱۵ در صد از زوج های جهان از ناباروری رنج می برند . علت نیمی از ناباروری ها مربوط به مشکلات آقایان از جمله واریکوسل ، مشکلات هورمونی ، تورم رگ های بیضه و مشکلات انزالی از موارد ایجاد کننده ی ناباروری در مردان می باشد .
تحقیقاتی که با مکمل یاری آستاگزانتین در مردانی که ناباروری داشتند ، کیفیت اسپرم بهبود یافت ، حرکت اسپرم اصلاح شدو توانایی باروری سلول تخمک توسط اسپرم افزایش یافت . علاوه بر این این مردان بطور کل میزان باروری بیشتری نشان دادند . البته در حین مکمل یاری از مواردی مانند مصرف دخانیات و قرار گرفتن در معرض افت کش ها باید دوری شود .
اثر بر بینایی :
چشم و بینایی نیز از جمله مواردی هستند که تحت تاثیر عوامل اکسیداتیو و اسیب رسان قرار می گیرند . وجود چنین عواملی ژنراسیون ماکولا و اب مروارید و ... با با افزایش سن و افزایش در معرض این عوامل قرار گرفتن رقم می زند . این مشکلات طیف وسیعی از علایم اسیب رسان از تاری دید تا از دست رفتن بینایی را باعث می شود .
مطالعات نقش محافطتی از سلول های شبکیه چشم را با مکمل یاری با استاگزانتین نشان داده اند . این مکمل یاری بطور کل سلامت چشم را افزایش می دهد . در نتیجه ی این برنامه تکمیلی فشار چشم و خستگی چشم در افراد مصرف کننده از این مکمل آنتی اکسیدان افزایش یافت .
دریافت و تامین آستاگزانتین :
جهت بهره گیری از خواص و فواید آستاگزانتین باید منابع ان در برنامه ی غذایی رورانه گنجانده شود . حداقل وجود دو منبع از این منابع مهم و لازم است . بهترین ووغتی ترین منبع تامین کننده ی آستاگزانتین ، غذاهای دریایی می باشند .
بهترین منابع جهت تامین این انتی اکسیدان شامل :
- ماهی قزل آلای وحشی
– کریل
- جلبک ها
- ماهی قزل الای قرمز
- لابستر
- خرچنگ
- میگو
- خرچنگ خاردار
- ماهی قزل الای کوچک
- ماهی قرمز
در صورتی که تمایل به مصرف غذاهای دریایی ندارید ، استفاده از مکمل آستاگزانتین که تهیه شده از جلبک می باشد مفید و کمک کننده است .
اما هرچه باشد مصرف منابع طبیعی این مکمل مفید تر و پرفایده تر است .
عوارض جانبی مصرف آستاگزانتین :
با وجودی که مواد انتی اکسیدان ایجاد حساسیت و واکنش های الرژیک نمی کنند ، ولی چنانچه مکمل استاگزانتین در مقادیر دو یا سه برابر حد مجاز مصرف شود می تواند باعث بروز مشکلاتی شود . قابل ذکر است گنجاندن منابع طبیعی در برنامه ی غذایی در حد دو یا سه منبع هیچ گاه باعث بروز چنین مشکلاتی نمی شود .
اما علائم ناشی از واکنش های الرژیک به مکمل استاگزانتین :
- افزایش رنگدانه های پوست
- تغییر ات هورمونی نابجا
- رشد مو
- کاهش سطح کلسیم
- کاهش فشار خون
- تغییرات نامناسب جنسی
دریافت ایمن این انتی اکسیدان :
شاید تعجب برانگیز باشد که بداند گنجاندن دو یا سه منبع از منابع آستاگزانتین در برنامه ی غذایی روزانه لازم است تا مقدار مورد نیاز ان جهت بهره مندی از فوائد مصرف این انتی اکسیدان تامین شود . انجمن های تغذیه ای معتبر در یافت حداقل دوبار در هفته ماهی های چرب را توصیه می کنند تا فوائد و خواص سودمند استاگزانتین به افراد برسد . در چنین صورتی علاوه بر این انتی اکسیدان ، املاح ، ویتامین ها و منابع امگا ۳ نیز که بسیار مفید و سودمند هستند به بدن می رسد .
اما در صورت مکمل یاری ، مصرف دوز های ۴۰ میلی گرم از این انتی اکسیدان به مدت ۱۲ هفته مشکلاتی را نشان نداده است .
با وجودی که مکمل این انتی اکسیدان در اکثر داروخانه ها قابل دسترس می باشد ، ولی باید بدانید که خواص و عملکرد استاگزانتین طبیعی ۲۰ برابر نوع مصنوعی و مکمل ان می باشد . بنابراین بهتر است هرچه بیشتر سعی شود منابع طبیعی ان در سبد غذایی خانوار گنجانده شود .
