مجله خوراکی ها طب سنتی بیماری ها و درمان
تدابیر بیماری های قلبی در ماه رمضان (۱)

تدابیر بیماری های قلبی در ماه رمضان (۱)

سمانه سادات متینی سمانه سادات متینی در 24 فروردین 1402 magfood.ir/3H
فهرست مطالب

قلب پمپ گردش خون بدن است . وظیفه ی گردش خون تامین نباز بافت های بدن و انتقال مواد غذایی به ان ها و در مجموع حفظ یک محیط مناسب برای کل مایعات بدن به منظور تامین بقا و عملکرد مطلوب سلول هاست .

از دیدگاه دانشمندان طب سنتی ایران از جمله بوعلی سینا وزکریای رازی ، قلب یکی از مهم ترین اعضای بدن محسوب می شود ؛ به طوری که در منابع طب سنتی ایران از ان به عنوان یکی از اعضای رئیسه در بدن یاد شده است . عملکرد قلب رساندن حیات به تمام اعضای بدن است و سلامت و قوت و اعتدال همه ی اعضای بدن به سلامت قلب وابسته است زیرا این عضو ، معدن حرارتی است که پایه ی افرینش انسان است و بدن بوسیله ی ان حیات یافته و پایدار مانده است .

بیماری های قلبی - عروقی شایع ترین بیماری های جدی در جوامع توسعه یافته می باشند و شیوع ان ها در کشور های در حال توسعه به سرعت در حال افزایش است ‌ قبل از سال ۱۹۰۰ میلادی بیماری های عفونی و سوء تغذیه شایع ترین علل مرگ و میر در جهان محسوب می شدند و بیماری های قلبی علت کم تر از ۱۰ ٪ موارد تمام مرگ ها بود . اما امروزه بیناری های قلبی شایع تربن علت مرگ در جهان هستند که این میزان در کشور های پر در امد نزدیک به ۴۰ ٪ و در کشورهایی با در امد پایین تا متوسط در حدود ۲۸ ٪ است و در حدود یک‌چهارم از این موارد ، مرگ های ناگهانی هستند . افزایش جهانی بیماری های قلبی نتیجه ی تغییر بی سابقه ای است که در علل ایجاد نرگ و نیر و ناخوشی در قرن بیستم و بیست و یکم به وجود امده است . این تغییر ناشی از صنعتی شدن ، شهر نشینی و تغییر سبک زندگی همراه با انها است که در همه ی قسمت های جهان و در میان همه ی نژادها ، گروه های قومی و فرهنگ ها در حال رخ دادن است . یکی از مهم ترین تغییرات ، تغییر در رژیم غذایی افراد است . در واقه بیماری های قلبی ، ریشه در عادات غذایی ناسالم در تمام طول عمر دارند . با پیشرفت کشور ها ، استفاده از مواد غذایی فراوری شده و روغن های گیاهی هیدروژنه شده افزایش و مصرف غذاهایی با منشا طبیعی و گیاهی کاهش یافته است که این موضوع زمینه ساز بروز بیماری های قلبی است . تجمع خانوادگی  بیماری های قلبی - عروقی نیز نه تنها به دلایل ژنتیکی رخ می دهد ، بلکه به الگوهای رفتاری و تغذیه ای خانواده مرتبط است .

از دیدگاه طب سنتی ایران ، قلب به علت حساسیت و اهمیت مسوولیتی که به عهده دارد ، بسیاری از بیماری هایی را که در سایر اعضا اتفاق می افتند و بهبود می یابند ، را نمی تواند تحمل کند و مو اجهه ی او با بعضی بیماری ها مساوی است با مرگ انسان . به همین خاطر سزاوار است که بیشترین توحه پزشک بر حفظ سلامت قلب و جلوگیری از بروز بیماری در ان باشد . همچنین لازم است که در صورت بروز بیماری به زودی اقدام به معالجه و درمان ان نموده و قلب را از اسیب ها و افات رسیده به ان ایمن سازد . یکی از بهترین راه ها در معالجه ی امراض قلبی و استخراج مواد آن ، تقویت قلب است . فرح ، شادی ، سرور ، غم ، حزن ، اندوه و غضب از عمده موارد موثر در سلامت و بیماری قلب هستند . فرح و سرور موجب تقویت قلب و غم ، ترس ، غضب و خجالت موجب تحلیل روح و تحلیل نیروی حیوانی و ضعف قلب می شوند .

پیشگیری از بروز بیماری های قلبی :

بزرگان طب سنتی ایران مواردی را بیان می نمایند که رعایت ان ها بقای سلامت قلب را بشارت می دهد . از ان‌جمله است :

عدم استنشاق بوهای ناخوشایند و در عوض بوییدن گیاهان و میوه اای خوشبو مانند گل سرخ ، شکوفه ی سنجد ، شکوفه ی سیب ، شکوفه ی بید و بید مشک ، ریحان ، سیب ، به ، مورد ، عنبر ، مشک ، گلاب ، تخم گشنیز ، گل نیلوفر و صندل . البته مناسب با مزاج بیمار زیرا منفعت بوییدن ی ها به سرعت به قلب می رسد . پرهیز از عصبانیت ، خشم ، اندوه ، افکار وسواسی و هیجانات ناگهاتی و بیداری طولانی مدت ، پرهیز از زیاده روی در فعالیت ها و ورزش های سنگین و نیز رعایت دستورات غذایی که مورد اخیر در لین میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است .

در ایام ماه مبارک رمضان رویکرد همگانی به انجام فریضه ی روزه نه تنها فقط نزد افراد روزه دار بلکه در جامعه نیز سلامت روانی و رفتار اجتماعی سالم تر را در می دارد . از انجایی که یکی از راه های مقابله ی جدی با استرس ، روی اوردن به تکیه گاه لطف خدا و احساس بندگی او و خود را در حیطه ی سرپرستی او دیدن است ، روزه داری می تواند الگوی خوبی از این شیوه ی مقابله تلقی شود . تحقیقات متعددی در مورد اثرات مثبت روزه داری بر سلامت روانی و مهارت های مقابله ای صورت گرفته است . به علاوه مصرف الکل و سیگار که هم سلامت روحی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و هم برای سلامت قلب مضر است ، در این ماه کاهش می یابد . 

روزه داری اسلامی با تقویت شکیبایی ، بخشش ، خود اگاهی متعالی و تجربیات معنوی قادر است هوش معنوی و شادکامی روزه دار را افزایش دهد . بنابراین مسلمانان در ماه رمضان شادتر بوده و استرس کم تری دارند . روزه در واقع یک نوع تسکین و تسلی روحی در افراد بوجود اورده و این دیانت و تقوا یک رضایت درونی به ان ها می دهد که تا حدی تمایلات دنیوی و اضطراب را در ان ها کاهش می دهد . این ارامش روانی و دوری از عوامل استرس زا به عنوان یکی از اصول حفظ صحت قلب ، نقش روزه داری در این ناه را در تانین سلامت قلب اشکار می سازد . از سوی دیگر مطالعات نشان می دهند که روزه داری به اضافه ی فعالیت ورزشی مناسب و منظم ، در تنظیم چربی خون و کاهش دادن میزان LDL و افزایش HDL که از فاکتورهای مهم در بروز بیماری های قلبی از دیدگاه طب جدید می باشد ، بسیار موثر است . همانطور که ذکر شد یکی دیگر از اصول مهم حفظ صحت قلب ، رعایت دستورات صحیح غذایی است . نمونه هایی از مواد غذایی که در منابع طب سنتی ایران ، برای حفظ سلامت قلب مفید دانسته شده اند ، عبارتند از :

گوشت ها :

گوشت بره یا بزغاله ی جوان بدون چربی ، ماهی های ریز ، پرندگانی که گوشت لطیف دارند مانند : جوجه ی مرغ خانگی ، گنجشک ، دراج ، کبوتر و قلب حیوانات حلال گوشت  . این گوشت ها دارای مواد مغذی مختلف بوده  ، هضم سریع و راحتی داشته و خون مناسبی از ان ها در بدن تولید می شود ‌. حکمای طب سنتی ایران معتقدند که خوردن قلب حیواناتی که از گوشت ان ها استفاده می شود ، باعث ایجاد شادی و نشاط در فرد می باشد که از این نظر برای فرد مفید است .

میوه ها :

سیب و گلابی رسیده و شیرین ، به ، انار ، لیمو ، نارنج ، بالنگ ، تمبر هندی و اناناس . میوه های ذکر شده علاوه بر داشتن ویتامین ها و مواد معدنی ، تقویت کننده ی قلب بوده و از تجمع مواد زاید و نا پناسب در قلب و عروق جلوگیری می کند . بعلاوه بوییدن میوه های خوش بو مانند سیب ، به نیز در تقویت قلب موثر است . از منظر طب سنتی خوردن سیب شادی بخش و تقویت کننده ی قلب است . مخصوصا اگر با گلاب مصرف شود . در مقالات طب نوین نیز بیان شده است که مصرف سیب و اب سیب از اکسیداسیون LDL را در افراد سالم جلوگیری کاهش می دهد و از بروز هایپر کلسترولمی ، استرس های اکسیداتیو و به دنبال ان اترواسکلرز پیشگیری می کند . و بدین وسیله ریسک بروز بیماری های قلبی را کاهش می دهد . گلابی شیرین نیز تعدیل کننده ی خون شادی اور و مقوی قلب است ‌. در مطالعه ای در سال ۲۰۱۰ در مکزیک مشخص شد که مصرف روزانه ی گلابی شیرین در افراد سیگاری ، میزان کلسترول را در این افراد کاهش داد و از انجایی که کلسترول زمینه ساز بروز بیماری های قلبی می باشد ، مصرف گلابی احتمال بروز بیماری قلبی را در افراد سیگاری کاهش می دهد .

سبزی جات :

نعناع ، ریحان ، گشنیز به علت معطر بودن نافع قلب هستند و قلب را تقویت می کنند .

سایر موارد :

ابگوشت بره ، بزغاله یا پرندگان مفید ذکر شده است . زرده تخم مرغ عسلی ، گلاب ، هل ، زعفران ، دارچین ، پسته ، کندر ، تخم خرفه ، تخم کدو ، تخم فرنجمشک ، تخم گشنیز ، تخم ریحان ، عرق کاسنی ، گشنیز خشک شده ، گل سرخ خشک ، گلقند ، ابمیوه ها ، شربت ها ، مرباهای تهیه شده از میوه های مفید برای قلب که در بالا ذکر شدند .

- پسته با عطری که دارد تقویت کننده ی قلب است . مطالعه ای در سال ۲۰۱۲ در امریکا تشان داد که مصرف پسته باعث کاهش فشار سیستولیک در افرادی می شود که دیس لپیدمی دارند . همچنین در مطالعه ی دیگری مشخص شد که مصرف پسته باعث کاهش سطح سرمی LDL کلسترول اکسید شده در پلاسمای خون افرادی می شود که دچار افزایش کلسترول بودند .

- در میان مواد غذایی مناسب در حفظ سلامت و نیز تدابیر غذایی بیماران قلبی ، زعفران نقش ویژه ای دارد . از دیدگاه طب سنتی ، زعفران تمایل و قدرت نفوذ دارو ها و مواد معدنی و مغذی و دارو ها را به قلب افزایش می دهد . به علاوه مصرف آن شادی اور بوده و مقوی قلب است . بوعلی سینا و سایر بزرگان طب سنتی ،‌ توصیه می کنند که در ترکیب دارو های مورد استفاده برای بیماران قلبی ، زعفران اضافه شود تا هدایت و نفوذ قوت دارو به قلب ، بهتر انجام گیرد . از دیدگاه طب جدید ، زعفران از افزایش کلسترول و تری گلیسرید و LDL جلوگیری کرده و نیز از رسوب ان ها در عروق ممانعت می نماید .

به علاوه در بیمارانی که دچار انفارکتوس قلبی شده اند ، زعفران اندازه ی محل انفارکتوس را کاهش داده و از اسیب ناشی از ایسکمی - رپرفیوژن در عضله ی قلب جلوگیری می کند .زعفران همچنین وضعیت همودینامیک و عملکرد بطن چپ قلب را در مواجهه با عوامل اسیب میوکارد حفظ می نماید . اثرات ضد فشار خون زعفران نیز در مقالات به اثبات رسیده است .

در زیر به چند ترکیب از مواد غذایی ذکر شده که جهت حفظ سلامت قلب مفیدند ، اشاره می شود که افراد می توانند با رعایت این دستورات غذایی قبل از شروع و در طی ماه رمضان از بروز بیناری های قلبی مصون بمانند :

- فالوده ی سیب و شربت سیب ، خوردن و بوئیدن سیب شادی بخش و تقویت کننده ی قلب است ، مخصوصا اگر با گلاب مصرف شود .

- شربت عرق بهار نارنج با تخم فرنجمشک مفرح و ضد استرس و اضطراب است .

- شربت گلاب : ترکیب گلاب ، اب ، عسل یا شکر و تخم ریحان 

- برگ بادرنجبویه را در گلاب جوشانده تا قوت ان را بگیرد ، سپس ان را صاف کنید . یا عصاره ی بادرنجبویه را با یک سوم تا دو سوم ان گلاب مخلوط کرده به قوام بیاورید . این شربت برای همه ی اقسام ضعف قلب مفید است . مخصوصا اگر گاو زبان خشک در جوشانده ی بادرنجبویه یا عصاره ی گاو زبان را با عصاره ی بادرنجبویه مخلوط سازند . اگر مزاج بسیار گرم است میزان عصاره ی گاو زبان بیشتر و عصاره ی بادرنحبویه کمتر باشد وگرنه مقدار هر دو مساوی باشد .

- عصاره ی گاو زبان ، عصاره ی کاسنی به میزان مساوی ، عصاره ی سیب ۴ برابر یکی از آنها ، گلاب ۲ برابر همه ، تمام این عصاره ها را با شکر سرخ به میزان یک ششم مقدار کل به قوام بیاورید .

در ماه رمضان به جای استفاده از شربت ها و نوشابه های غلیظ و شیرینی های صنعتی ، می توان از شربت های ذکر شده و به جای مصرف زیاد چای ، در وعده هایی از جوشانده ها و دم کرده های فوق بهره برد .

برچسب ها: رژیم, قلب, روزه
0 نفر این پست را پسندیده اند. این مطلب را به اشتراک بگذارید:
به اشتراک بگذارید در :
مطالب مرتبط

مشاهده موارد بیشتر
نظر خود را بنویسید

برای ارسال دیدگاه ابتدا باید وارد شوید.