نزله و زکام دو بیماری نزدیک به هم هستند به این دلیل که مبداء پیدایش هر دو یکی استد. یعنی در هر دو ریزش مایعات و رطوبات از مغز وجود دارد . به عبارتی ریزش و فرود امدن ضایعات و فضولات رطوبی از جلوی مغز به سوی پایین را اگر به سوی منافذ بینی باشد زکام و اگر به سوی حلق باشد نزله می نامند . در واقع وقتی که رطوبت اضافی در مغز تجمع پیدا کند به طوری که مغز از گواریدن آن عاجز می شود ، قوه ی دافعه ی آن ، رطوبات را به سمت مجراهایی می فرستد که در زیر آن است و به سمت اندام های پائینی سوق می دهد .
علائم :
علامت زکام : از راه بینی به سختی نفس کشیدن ، در بینی حرف زدن ، خروج ترسحات و رطوبات از بینی بر خلاف عادت طبیعی ، نقصان یا حتی باطل شدن حس بویایی .
علامت نزله : گرفتن صدا ، دشواری تکلم ، ترشحات پشت حلق
بیماری های ناشی از نزله :
نکته ی بسیار مهمی که در مورد این بیماری باید به ان توجه داشت این است که در درمان ان نباید هیچ گونه کوتاعیدو فگغفلت کرد و مهلت دادن درمان سزاوار نیست زیرا که ماده ی بیماری بسیار خطرناک است واگر زود اماده ی دفع از بدن نشود ، خود سبب بیماری های دیگری می گردد . و به هر عضوی که برسد ، در ان موضع تجمع یافته و موجب بیماریرمخصوص ان عضو می شود . مثلا اگر به سمت‌چشم سرازیر شود سبب بیماری های چشم‌می شود و اگر به گوشرو بینی ، بیماری های گوش و بینی و زکام ایجاد می کند . اگر به دندان بریزد موجب درد دندان نی شود . اگر به معده برود ، درد معده ، زخم معده و دیگر بیماری های معده را موجبدمی شود . اگر به روده ها برود زخم روده و اسهال ایجاد می کند . مخصوصا اگر ماده ی شور یا تیز و ترش باشد و اگر ماده ی خام و غلیظ باشد ، قولنج ایجاد می کند .
ماده ی نزله در ریه باعث گرفتگی صدا و سرفه شده و در اندام ها ممکن است باعث ایجاد بی حسی ، فلج و تورم شود . اگر قوه ی دافعه ی مغز ضعیف باشد و یا در منافذ و مجراها ی دفع ماده گرفتگی باشد و بخارات و رطوبات در مغز محصور بمانند و در حفره ها و منافذ باقی بمانند و گرفتگی بسیار شدید باشد موجب سکته و اگر کم تر باشد موجب صرع می شود . اگر ماده در عروق مغز بماند و بسیار باشد ، موحب ایجاد افکار فاسد و اگر اندک باشد سردرد و سرگیجه می اورد . بنابراین مادامی که ماده در مغز موجود است نباید نزله را بند اورد بلکه باید کانلا ان را خارج نمود و اگر خود بخود بند امد باید با دارو های مناسب مسیر خروج ان را باز کرد . بنابراین طیف گسترده ای از بیماری ها به دنبال نزله ایجاد می شوند که هر کدام با عوارض و مشکلات عدیده ای همراه است که ممکن است فرد را از روزه گرفتن در ماه رمضان باز داشته و او را متحمل هزینه های سنگینی جهت درمان عوارض ایجاد شده نماید . در حالی که با پاکسازی بدن از مواد زاید و درمان ریشه ای عامل ایجاد کننده ی بیماری و رعایت دستورات توصیه شده جهت پیشگیری از بروز مجدد نزله قبل از شروع ماه رمضان ، بیمار از توفیق روزه گرفتن بی بهره نخواهد ماند .
پرهیزات و توصیه ها :
قبل از شروع ماه رمضان بدن و سر بیمادان دچار نزله و زکام ، باید از مواد زاید تجمع یافته در ان پاک سازی شود .
- باید از مصرف گوشت های غلیظ ( مثل گوشت گاو و گوساله ) ، غذاهای تند ، غلیظ ، بسیار شور ، بسیار ترش ، چرب و سرخ کرده ، لبنیات ، روغن زیاد ، نوشیدنی ها و غذاهای مولد گاز مانند حبوبات ، گردو ، پنیر کهنه ، سیر و پیاز خان ، سبزی جات تند مانند شاهی ، میوه های با طبیعت سرد و تر ، پرتقال ، نارنگی ، سالاد و ماست و مخلفات به همراه غذا ، آب یخ ، قهوه و کاکائو ، شیرینی که در قنادی تهیه می شود ، غذاهای اماده و یا مانده و کارخانه ای و ... اجتناب کند .
- باید از پر خوری ، زیاده روی در غذاخوردن و نوشیدن و امتلا دوری کرد . پر خوری در سحر مضر است به خصوص استفاده از غذاهای پختنی و سنگین دوری شود . چرا که اولا دستگاه هاضمه در سحر ، پذیرش غذاهای سنگین رل ندارد و دوم اینکه معمولا روزه دار پس از اعمال سحر به استراحت می پردازد و لذا پس از بیدلر شدن متوجه سنگینی دستگاه هاضمه ، احساس بوی بد حلق و دهان ، ترش کردن معده و اروغ زدن ، سر درد ، احساس کسالت و دیگر مشکلات می شود . به علاوه بخارات ناشی از غذا به سمت مغز رفته و به خصوص در کسانی که زمینه ی ضعف مغز و سابقه ی نزله دارند ، باعث بروز یا تشدید بیماری می گردد . پس بهتر است با یک وعده غذای پختنی در افطار و یک وعده غذای حاضری ولی مقوی در سحر ، به بدن و تامین سلامتی اش کمک می کند .
- نوشیدن اب گرم در نزله مفید است . زیرا از اسیب رساندن به اعضای تنفسی جلوگیری می کند و ان را نرم می سازد . در این راستا نوشیدن یک استکان اب جوش ان چنان که رسم اغاز افطار است ، باعث کمک به پاک سازی رطوبات و اخلاط زاید از بدن شده و مفید است .
- پرهیز از فاصله انداختن بین وعده ی افطار و شام .
- حریره ای جهت تقویت مغز و مفید برای نزله :
خشخاش سفید ، مغز بادام و نشاسته ی گرم ، شیره ی همه این موارد گرفته شود و به ان نبات اضافه شود و روی شعله ی ملایم بجوشانید تا مثل حریره شود . گاهی کمی زعفران هم اضافه کنید و گاهی گشنیز خشک اضافه شود .
بادام مغز را تقویت کرده و گشنیز مانع صعود بخارات به سوی مغز است . خشخاش مانع ریختن مواد به اعضا می شود و با مصرف چنین حریره ای از چند عامل ایجاد کنند ی نزله جلوگیری می شود . از دیدگاه طب جدید مصرف مواد غذایی حاوی امگا - ۳ مثل بادام در ابریزش بینی الرژیک و اسم مفید است .
- خوردن غذاهای نرم و لغزاننده که سست کننده نبلشد مانند شورباهایی که در ان شلغم و اسفناج باشد توصیه می شود . این گونه غذا ها که می توانند در وعده ی افطار به جای غذاهایی مانند اش رشته و حلیم مصرف شود ، علاوه بر حفط لینت طبع در طول ماه رمضان ، هضم بهتری داشته و مانع تجمع اخلاط غلیظ و مواد زاید در بدن می شود .
- بیماران باید کم تر بخوابند بلاخص در روز . همچنین بلافاصله بعد از غذا نخوابند باید هنگام خوابیدن بالش کوتاه و پست باشد و حتی الامکان نباید به پشت خوابید . بهتر است صورت و میشانی روی بالش باشد و سر رو به پایین تا ماده از راه بینی خارج شود و به سینه نریزد . این مساله به خصوص در ماه رمضان بسیار اهمیت دارد زیرا بسیاری از افراد بلافاصله پس از خوردن وعده ی سحر می خو ابند . ترک این عادت به ویژه در بیماران مبتلا به نزله به بهبود بیماری کمک می کند . بیماران می توانند برای این منظور مدتی قبل از شروع ماه رمضان ، ساعت خواب خود را طوری تنظیم نمایند که شب زودتر بخ ابند و صبح زودتر از خ اب برخیزند و به این ترتیب به تدریج عادت خوابیدن بلافاصله بعد از وعده ی سحر را ترک نمایند .
- مصرف این سوپ از سرماخوردگی مکرر جلوگیری می کند . رشته فرنگی ، اب ، روعن کنجد ، بال مرغ ، پیاز ، نمک ، زرد چوبه و لیمو عمانی که ۲ - ۱ بار در روز خورده شود .
ترکیبات مفید در زکام و نزله ی سرد :
- خوردن معز فندق بریان با کمی فلفل ، منضج سریع زکام و نزولات سرد است .
- خوردن تخم کتان بریان کرده و کوبیده با عسل مخلوط شده با کمی فلفل در نزله و زکام سرد مفید است . مصرف تخم کتان از دیدگاه طب جدید برای ابریزش بینی الرژیک مفید است .
- در زکام و نزله ی سرد چند روز صبح مقداری شربت زوفا با اب گرم مخلوط شود و میل شود . اگر با عرق انیسون یا گل گاو زبان مصرف شود ، بهتر است .
- ریشه شیرین بیان ، گاو زبان با نبات سفید جوشانده شود و صاف شده و میل شود .
- نوشیدن جوشانده ی انجیر زرد ، اویشن ، بابونه در زکام سرد مفید است .
- در نزله ی سرد در وقت تشنگی ، اب کرم بنوشند و اگر به جای آب ، اب و عسل بنوشند ، بهتر است . در بیماران دچار نزله ی سرد ، استفاده از ترکیب اب گرم و عسل به جای چای در وعده ی افطار و یا به عنوان نوشیدنی در بین وعده ی افطار و سحر مناسب است .
- در نزله و زکام سرد غلیظ ، سکنجبین و شربت لیموی کم ترشی مفید است زیرا ترشی زیاد ایجاد گزش و خشونت می کند و بهتر است که در اب ، کمی پودر ریشه ی شیرین بیان حل کرده تا ضرر ترشی را بگیرد .
- اب سبوس گندم با عسل و روغن بادام یا حریره از سبوس گندم و مغز بادام و عسل یا سوپ گندم مفید است .
- حریره از ماش پوست گرفته و مغز بادام بدون شکر یا با کمی شکر نیز مفید است . زیرا ماش و ترکیب بادام و شکر هردو غذاییت بالایی داشته و مانع ایجاد نزله است .
- زرده ی تخم مرغ عسلی
- نخود آب با ادویه جات گرم و گوشت های لطیف .
- از گوشت های گنجشک بریان ، جوجه ی کبوتر بریان یا در اتش پخته ، بزغاله ، جوجه ی مرغ فربه با گندم پخته مفید است .
- از سبزی ها هویج ، شلغم و پیاز پخته مفید است .
ترکیبات مفید در زکام بلغمی :
- حریره ای که از سبوس گندم و شیره ی مغز بادام و عسل درست شود . مصرف کننده به جای اب گلاب بنوشد زیرا اب ماده را خام می کند . دفع را به تاخیر می اندازد و بلغن را زیاد می کند .
- جوشانده ی اسطخدوس ، پرسیاوشان و گل بنفشه با نبات مفید است .
اسطخدوس ، مقوی بدن و قلب و معز و پاک سازی کننده ی مخصوص مغز از اخلاط نامناسب است و مانع ریختن نزله به اعصاب و جلوگیری کننده از عفونت است . پرسیاوشان باز کننده ی گرفتگی بینی و پاک کننده ی ریه و سینه از اخلاط نامناسب است و بنفشه مصلح ان است .
ترکیبات مفید در نزله و زکام سوداوی :
- مصرف مسهلاتی مانند افتیمون و بسفایج تحت نظر پزشک .
- حریره ای از نشاسته ، شکر ، روغن بادام بعنوان غذا .
- نوشیدن جوشانده ی انجیر ، عناب ، سپستان .
ترکیبات مفید در نزله و زکام گرم :
- نوشیدن جوشانده ی عناب با شکر و اگر همراه ان سرفه باشد سپستان و به دانه مفید است .
- ماء الشعیر با شربت بنفشه ، اندکی اب انار ، اب الو با گلاب و ترک غذاهای با طبیعت گرم .
- حریره از ارد باقلا با شیره ی مغز خیار و مغز بادام .
- غذای بی گوشت از ماش پوست کنده ، اسفناج ، کدو و مغز بادام یا روغن بادام .
- حریره از اب سبوس گندم ، ارد باقلا ، نشاسته ، کتیرا و روغن بادام و شکر .
- اگر بی خوابی وجود دارد ، غذایی بی گوشت حاوی ماش و خشخاش و مغز بادام و تخم کاهو مفید است .
- در این بیماران ماء الشعیر بهترین نوشیدنی هاست .
- از میوه ها سیب ، گلابی ، افشره ی انانا س ، خوردن خیار ، انار میخوش گلاب زده ، اش انار کم ترش ، هندوانه
- خوراکی از کدو ، اسفناج ، هویج با گوشت بزغاله
- اش عدس ، یا عدس و ماش ، ماش پلو ، برنج با زرده ی تخم مرغ
- حفظ لینت مزاج در تمام بیماران مبتلا به نزله
تمام دستورات با نظر پزشک انجام شود .
