کیسه ی صفرا یک عضو کوچک و گلابی شکل می باشد که در زیر کبد قرار دارد . در واقع صفرا که محتوی داخل کیسه ی صفرا است توسط کبد ساخته می شود و در کیسه ی صفرا اندوخته می‌شود . در زمان هضم با ورود ترکیبات چربی به دوازدهه ( قسمت ابتدایی روده ) پیام هایی به صفرا فرستاده می شود .جهت فشرده شدن و تخلیه ی صفرا توسط مجرای خود به دوازدهه تا هضم چربی ها بهتر و کامل انجام شود . بعد از اعمال هضمی مقدار زیادی از صفرا از روده جذب می شود و مقداری نیز در مدفوع دفع می شود .
ترکیبات اصلی صفرا کلسترول ، بیلی روبین و نمک های صفراوی می باشند که در واقع نمک های صفراوی جز اصلی کمک کننده برای هضم چربی هاست .
یکب از بیماری های مربوط به کیسه ی صفرا ، سنگ کیسه ی صفرا است . گاهی فقط یک سنگ شروع می شود و گاهی چندین سنگ ایجاد می شود .اغلب سنگها بعلت غلیظ شدن و تجمع محتویات صفرا بوجود می ایند و دو نوع هستند :
- سنگ های کلسترولی زرد رنگ
- سنگهایی که قهوه ای رنگ هستند و بعلت انباشت رنگدانه ی بیلی روبین است .
گاهی اوقات یک سنگ مجرای خروج صفرا را می بندد و باعث بروز علائمی می شود که بیشتر این علائم پس از مصرف غذای چرب بروز می کنند .
این علائم شامل :
- درد ناگهانی و افرایشی در قسمت فوقانی شکم
- درد پشت بین دو کتف
- تهوع و استفراغ
- درد در ناحیه ی کتف راست
- درد شدید و ناگهانی و افزایش یابنده در زیر جناغ سینه
- مدفوع خاکستری رنگ
- این بیماری در بانوان شایع تر است .
- با افزایش سن به بیش از ۴۰ سال احتمال بروز سنگ صفرا بیشتر است .
- رژیم با مصرف کلسترول بالا
- رژیم پرچرب
- رژیم کم فیبر
- بارداری
- اضافه وزن و چاقی
- رژیم های کاهش وزن یکباره و غیر اصولی
- گرسنگی های طولانی مدت
- بیماری کبدی
- سابقه خانوادگی سنگ صفرا
- دیابت
- مصرف دارو های هورمونی ویژه مانند داروهای ضد بارداری
- عدم حذف وعده های غذایی : وقتی طولانی مدت از غذا استفاده نمی شود در نتیجه کیسه صفرا منقبض نمی شود و در کیسه ی صفرا غلیظ می شود و احتمال تشکیل سنگ افزایش می یابد .
- استفاده از فیبر کافی در رژیم
- از رژیم های کاهش وزن کوتاه مدت و سنگین بپرهیزید . باعث افزایش تشکیل سنگ صفرا می شوند .
- از روغن های گیاهی و روغن زیتون برای طبخ غذا استفاده شود تا کمترین فشار به کبد و سییتم هضم چربی ها وارد شود .
- لبنیات کم‌چرب استفاده نمایید .
- حفظ وزن استاندارد و جلوگیری از چاقی :
داشتن وزن نرمال و حفظ آن و جلوگیری از افزایش وزن باعث کاهش ابتلا به سنگ کیسه صفرا می شود .
- از گرسنه ماندن طولانی مدت بپرهیزید .
- تا جای ممکن از مصرف کیک و شیرینی بپرهیزید و غلات کامل و سبوسدار وارد سبد غذایی خود کنید .
- سرخ کردنی ها را در رژیم کاهش دهید .
بلید بدانیم سنگ صفرا به راحتی ایجاد نمی شود . تغذیه ناسالم در طول بیش از یک دهه از عمر ، سبب تخریب تمام اجزاء و غدد بدن می شود و سپس سبب ایجاد سنگ‌صفرا می شود . این خود می تواند زمینه ی بروز مشکلات بزرگتری باشد .
اصلاح عوامل اصلی ایجاد سنگ :
- سنگ صفرا از افزایش خشکی یعنی سودا و صفرا باهم است .
- سنگ صفرا از نجویدن کامل غذا بوجود می اید .
- سرخ کردن با هر روغنی غیر از شحم ، کنجد و تفت مختصر با روغن زیتون باعث تشکیل سنگ صفرا می شود .
- پرهیز از غذاهای گرم و خشک مانند : کباب ، گوشت ، فلفل ، غذای سرخ شده ، غذای مانده ، فست فود ، خرما ، موز ، ادویه ی زیاد ، آب یخ و …
- مصرف دم کرده ی سنا یک شب درمیان
- خوردن روزانه یک یا دو لیوان سکنجبین عسلی
- خوردن خربزه و هندوانه بطور کانل یعنی تمام اجزای میوه از گوشت ، پوست و تخم مخلوط شود و بصورت فالوده استفاده شود .
- به مدت شش ماه مراقبت شود که به شگم ضربه نخورد .
- غذا ارام و با طمانینه خورده شود و کامل جویده شود . ( هر لقمه حدود ۴۰ بار ) .
- از میوه ها فراوان استفاده شود .
- لبنیات کامل حذف شود .
