ریواس گياه بومي آسیا است و احتمال می رود که اولین بار در سيبری یا هیمالیا برداشت شده باشد . حتی گفته می شود چینی ها پیش از میلاد مسیح به عنوان دارو از آن استفاده می کردند در اروپا نیز کشت آن از قرن شانزدهم آغاز شد . جالب است بدانید اهالي شرق ایران ریواس را با عنوان «رواش» مي شناسند . ریواس از دسته ترشک ها به حساب می آید و در هواي خنك و فصل بهار می روید .
بنابراین قادر است دماهای پایین را تحمل کند . ساقه این گیاه صورتی رنگ است و به کرفس شباهت دارد . برگ های آن نیز در دماي پايين صورتي و قرمز رنگ مي شود و در دماي بالاي 30 درجه سانتيگراد سبز تیره باقی می مانند . محل رویش آن در ایران دامنه بینالود کوهستان های آذربایجان ، کردستان ، بلندي های البرز ، شمال تهران ، خراسان رضوی ، کوه هاي روستای رباط
در ترك (دلیجان) و قلعه تخت کوه است اما بیشتر از همه سوغات نیشابور به حساب مي آيد .
گیاه شناسی ریواس :
ریواس گیاهی است از تیره هفت بندان بومی مناطق سیبری یا هیمالیا که از سده شانزدهم در اروپا کشت می شده است .
- ریواس یک گیاه فصل خنک چند ساله است که مقاوم به سرما و خشکی می باشد .
- این گیاه بومی آسیا بوده و بهترین ریواس که ساقه آن قرمز رنگ می باشد در کشور چین می روید .
- ریشه ریواس حدود ۱ الی ۲ متر در خاک رشد می کند این ریشه در مقابل سرما و یخبندان مقاوم است .
- گیاه ریواس دو نوع ساقه دارد . یکی ساقه زیر زمینی که به آن ریزوم می گویند و پس از رشد ، گوشتی و چوبی می شود و از جوانه های آن ساقه های هوایی و برگ های پهن به وجود می آید .
- نوع دوم ساقه های هوایی است که تا حدود یک متر نیز رشد می کنند . برگ های آن از جوانه های جانبی ریزوم ها به وجود می آیند دارای پهنک نسبتاً عریضی بوده و دمبرگ آن ، قسمت خوراکی ریواس را تشکیل می دهد که گوشتی بوده و طول آن به بیش از نیم متر می رسد .
- گل های ریواس به تعداد زیاد و به صورت خوشه در انتهای ساقه ی اصلی رشد می کنند به رنگ سبز هستند و در اثر تلقیح ، بذر را تشکیل می دهند .
ترکیبات ریواس :
ریواس مانند سایر سبزی جات دارای املاح و ویتامین هایی می باشد . تعدادی از انها در زیر بیان می شوند .
- نیاسین
- پیریدوکسین
- ریبوفلاوین
- تیامین
- ویتامین C
- ويتامين A
- ویتامین K
- ویتامین E
- سدیم
-پتاسیم
- کلسیم
- مس
- آهن
- منیزیم
- منگنز
- فسفر
- روی
این گیاه در کنار آب رشد می کند و در تابستان بذرهای قرمزی دارد . این گیاه عاری از بیماری است و در سراسر کشور کانادا مقاوم و سازگار می باشد . برگ های آن در روی تپه ها می رویند . گوشوارک های قرمز تیره و مستقیم دارد . ساقه های آن نازک و شاخه دار و گل دار می باشد که
طول آن به ۲۵/۱ Cm می رسد .
به نور مستقیم آفتاب سازگار بوده و همچنین اندکی سایه را نیز ترجیح می دهد و همچنین خاک هوموسی را بسیار دوست دارد . بریدن ساقه های آن بعد از گلدهی باعث می شود که شاخ و برگ های جوان در ادامه فصل رشد کنند.
گیاهی چند ساله ،پایا، و به طور طبیعی ارتفاعی ۲ متری دارد . منشاء آسیایی داشته و به منطقه ایالات متحده نیز سازگار می باشد ساقه برگی آن مصرف خوراکی داشته و ریزوم آن جنبه دارویی دارد .
ریواس سرشار از ویتامین K است و می تواند سلامت مغز را به طور چشمگیری تضمین کند . این ویتامین در حفظ سلامت سلول های مغز تأثیری قابل توجه دارد . همچنین ویتامین K برای تحریک فعالیت های شناختی و درنتیجه کمک به سلامت روانی ضروری است .
از جانب وجود ویتامین های A , C و E وجود دارد . همه ی این ویتامین ها نقش انتی اکسیدانی دارند و از وارد امدن هر نوع اسیب به سیستم عصبی و ایجاد شرایط اولیه ی بسماری الزایمر جلوگیری می کنند . این ویتامین ها در ریواس یافت می شوند .
مصرف منظم ریواس موجب مبارزه با سلول های سرطانی و پیشگیری از استرس اکسیداتیو می شود . علاوه بر این ، ریواس منبع طبیعی بتاکاروتن و سایر ترکیبات پلی فنول مانند زآگزانتین و لوتئین است . این مواد مغذی با عوامل ایجاد سرطان دهان و سرطان ریه مبارزه می کنند .
ترکیبات ویتامینی چون A , C , E که در ریواس یافت می شوند نیز با خ اص انتی اکسیدانی خود مانع بروز و پیشرفت سرطان می شوند .
یکی از علل مهم فعالیت مناسب بافت خون و گردش خون مناسب شکل گیری درست گلبول های خونی ، رشد مناسب انها و وجود املاحی چون آهن و مس به میزان کافی در انها می باشد .همچنین وجود ویتامین C نیز در این مراحل مفید و سودمند است . با مصرف ریواس می توانید مقادیر فراوانی از مواد معدنی مانند آهن و مس را دریافت کنید . مصرف این مواد معدنی به رشد گلبول های قرمز خون و افزایش اکسیژن رسانی در بدن تان کمک می کند .
مصرف میوه و سبزی جات در رژیم های کاهش وزن بسیار کمک کننده می باشند . مهم ترین اثر آنها رساندن املاح و ویتامین های کافی حین رژیم به فرد است .تا شادابی و سلامت پوست و مو و نشاط فرد حفظ شود و کاهش نیابد . - ریواس کالری کمی دارد و چربی ندارد و گزینه خوبی برای کاهش وزن محسوب می شود . اگر ریواس را چه به طور خام چه به طور پخته مصرف کنید ، همچنان مواد مغذی آن باقی می ماند . این مواد مغذی موجود در ریواس می توانند با افزایش دریافت فیبر به تقویت عملکرد بدن تان کمک کنند .
مصرف فیبر در افراد دارای اضافه وزن اهمیت ویژه ای دارد . فیبر به کاهش اشتها و ایجاد احساس سیری طولانی مدت تر کمک می کند . همچنین سایر ترکیبات موجود در ریواس می توانند به افزایش سوخت و ساز و افزایش چربی سوزی کمک کنند .
یکی از بزرگترین علل ایجاد بیماری های گوارشی ، حرکت نامناسب غذا در مجرای گوارشی می باشد . از جمله عواملی که به حرکت مناسب و متعادل مواد غذایی در لوله های گوارشی کمک می کنند فیبر است . مصرف فیبر بسیار سودمند است .
در ریواس مقدار چشمگیری فیبر وجود دارد که از بروز بیماری های گوارشی جلوگیری می کند . این ماده مغذی به دفع مناسب مدفوع و جلوگیری از گرفتگی های معده کمک می کند . علاوه بر این مصرف ریواس می تواند به دفع انواع اختلالات گوارشی و خنثی کردن عوامل آن مانند عوامل ایجاد کننده سرطان روده بزرگ کمک کند .
مقادیر بالای آنتی اکسیدان لوتئین موجود در ریواس به تقویت بینایی کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های چشمی را کاهش می دهد .
همچنین وجود عوامل انتی اکسیدان که ریواس از این جهت غنی می باشد ؛ از بروز پیر چشمی و اب مروارید پیشگیری می کند .
مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها ، ویتامین A و ویتامین C موجود در ریواس به کاهش رادیکال های آزاد بدن کمک کرده و با رفع چین و چروک باعث جوان سازی پوست صورت می شوند . همچنین ریواس به دلیل خواص ضد باکتری و ضد قارچ طبیعی که دارد به پیشگیری و درمان آکنه و جوش صورت کمک می کند .
وجود فیبر در ریواس نیز به عملکرد مناسب گوارش کمک می کند و بار کمتری بر کبد وارد می شود . در چنین شرایطی پوست زیباتر و جوان تر خواهد بود .
براساس مطالعات مختلف ساقه ریواس به علت املاح ، ویتامین ها و عوامل ضد اکسیداسیون که دارد ، می تواند بدون تأثیر منفی بر سلامت تان از این جهش ها یی که منجر به ایجاد بیماری دیابت می شود ،جلوگیری کند . و از نوسانات قند خون طی روز بکاهد .
مبتلایان به دیابت می توانند جهت تثبیت قند
خون شان ریواس را به رژیم غذایی شان اضافه کنند .
و این امر به لطف ترکیبی به نام راپونتیسین اتفاق می افتد .
ارزش تغذیه ای ریواس بسیار بالا بوده ، ریواس غنی از مواد مغذی است و در ضمن کالری بسیار پایینی دارد . ریواس غنی از فیبر و ویتامین C است . ویتامین های محلول در آب ، پروتئین ، قند ، کربوهیدرات ، کلسیم ویتامین A ، ویتامین B ، سدیم و پتاسیم وجود دارد و به دلیل همین ارزش غذایی بالا ، خوردن ریواس در بارداری البته به مقدار متعادل به تامین نیاز غذایی در دوران بارداری برای مادر و جنین کمک می کند و از بروز اضافه وزن و یبوست جلوگیری می کند .
مصرف ریواس می تواند به تقویت استخوان و جلوگیری از بیماری های آن مانند پوکی استخوان کمک کند . یکی از خواص ریواس این است که ریواس منبع خوبی از ویتامین K است و موجب رشد استخوان ها می شود و به بهبود آسیب ها کمک میکند این ویتامین و سایر مواد معدنی می توانند در کنار یکدیگر و با تقویت اثر یکدیگر ، احتمال بروز شکستگی ها و سایر مشکلات استخوان را کاهش دهند .
مصرف آب ریواس همراه با آب هویج ، کرفس ، خیار و سیب می باشد که یک سوم آب ریواس و دوسوم بقیه مواد است . ریواس اثر ملین داشته و اشتها آور است و برای افزایش اشتها و یبوست مفید می باشد .
ریواس طبیعت سرد دارد و دارای ویتامین ها و املاح معدنی گوناگونی است برای تمامی اعضای بدن ماده غذایی بسیار ممتازی شمرده می شود و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد قابض است و برای تقویت معده و کبد مفید می باشد .
محدودیت های مصرف ریواس :
مصرف ریواس برای مبتلایان به سنگ کلیه و ناراحتی های مثانه خطرناک است .
- شیر مادرانی که ریواس می خورند در نوزادان تولید اسهال می کند . ریواس مقوی قلب و اعصاب بوده و برای درمان بواسیر مفید است .
- ریواس به عنوان فعال کننده عملکرد دستگاه گوارش ناقل نمک های صفراوی و محرک ترشح کبد شناخته شده است . نخستین کارکرد آن در دهان این است که با تحریک جوانه های چشایی به واسطه مزه تلخ خوشایندش موجب پاک شدن حفره دهان می شود .
- ریواس یکی از غنی ترین منابع کلسیم اگزالات است . کلسیم اگزالات رایج ترین شکل اگزالیک اسید در گیاهان است . براساس یک باور سنتی ، ریواس نباید پس از بهار برداشت شود زیرا سطح اگزالیک اسید آن از بهار تا تابستان افزایش می یابد .
- در طب سنتی از ریواس برای رنگ کردن مو استفاده می شود جالب است بدانید که ریواس مو ها را به رنگ قهوه ای تیره یا بلوند در می آورد و اگزالیک اسید موجود در آن دوام رنگ مو را بیشتر می کند .
- ریواس ترش ترین گیاه موجود است . اسیدیته ریواس به خاطر مقادیر بالای مالیک اسید و اگزالیک اسید است مقدار مالیک اسید در گیاهان فراوان است و مسئول طعم ترش بسیاری از میوه ها و سبزیجات است . بنابراین افرادی که ناراحتی گوارشی دارند ، قبل از مصرف ان حتما با مزشک معالج خود مشورت کنند . بخصوص بیماران دارای ناراحتی های معده .
- رشد و پرورش ریواس در تاریکی باعث کاهش ترشی و افزایش تردی گونه ای از ریواس می شود .
