بیش فعالی از جمله اختلالات رشد ی کودکان محسوب می شود که آمار آن روز به روز در حال افزایش است . امار ها از ابتلا ۳ کودک به بیش فعالی در بین هر ۲۰ کودک خبر می دهد .
یک عامل موثر در بروز این اختلال جنسیت است . بطوری که میزان شیوع ان در بین پسران ۳ برابر دختران است .
از انجایی که میزان شیوع بیش فعالی چند سال اخیر در جامعه بالا رفته است ، خیلی از والدین تا با شیطنت و جنب و جوش فراوان فرزندشان مواجه می شوند ، لقب بیشرفعالی به او می دهند . غافل از اینکه تفاوت فراوانی بین کودک بیش فعال و کودکی که شیطنت دارد وجود دارد . کودک بیش فعال به هیچ وجه نمی تواند جایی بنشیند و تمایل عجیبی به انجام خراب کاری دارد در حدی که والدین خود را کلافه می کند .
از جمله نشانه های کودک بیش فعال عدم تمرکز است و این علامت بوضوح وقتی در مدرسه و یا در بین گروه همسالان قرار می گیرند قابل مشاهده است . حرکات تکانشگری هم در بین این کودکان فراوان است . رفتارهایی ناشی از تصمیم گیری یکباره ، بدون تفکر و تعقل و بسیار خطرناک هم برای خودشان و هم برای اطرافیان .
بنابراین ۳ ویژگی بارز حتما باید در هر کودک بیش فعالی دیده شود :
یکی از نشانه های کودکان بیش فعال پر تحرکی است . البته باید توجه شود این نشانه در صورتی که در کنار سایر علائم دیده شود دلیل بر وجود بیش فعالی است و دلیلی ندارد که به محض دیدن بیقراری و فعالیت زیاد در کودکی برداشت بیش فعالی برای او داشته باشیم .
بی توجهی این کودکان بسیار بارز است . در هیچ درسی در مدرسه تمرکز برای یادگیری ندارند ، وسایل خود را جایی که می گذارند اصلا به یاد نمی اوردند و در یکروز مدرسه به کرات این اتفاق می افتد . در انجام فعالیت های مدرسه چنان بی توجه هستند که دائم دچار مشکل می شوند . فراموشکاری در سنین مختلف همراه این کودکان است .
رفتارهایی بدون تفکر و تعقل هستند . آنی و یکباره و اسیب رسان به خودشان و دیگران . بطور کلی این کودکان این صفات را دارند :
- عدم تعادل در صحبت و فکر کردن .
- بروز هیجانات یکباره و ناگهانی زمان دیدن صحنه های ورزشی مانند فوتبال و …
- اینده نگر نیستند و اندوخته ای ندارند .
- به خود و دیگران اسیب می رسانند .
- رفتار و حرکات این کودکان قابل پیش بینی نیست .
- صبر و تحمل در هیچ زمینه ای ندارند و اصلا نمی توانند منتظر مورد یا کسی باشند .
علل متفاوتی برای بروز بیش فعالی مانند جهش و اختلالات ژنتیکی مطرح است . اما بطور کل موارد زیر بعنوان علل بروز بیش فعالی بیان می شود :
- وزن تولد کم
- مادرانی که در دوران بارداری استرس دارند .
- ابتلا نوزاد به ویروس یاعفونت زمان زایمان
- مسمومیت مادر با سرب در دوران بارداری
- اختلالات بیوشیمیایی در مغز کودک
- عدم دریافت توجه و عدم وجود رابطه ی عاطفی مناسب بین والدین و فرزند .
- رژیم غذایی که دارای شکر صنعتی و مواد خوراکی مشابه است می تواند برای این کودکان تحریک کننده باشند . انواع کیک ، شیرینی ، شکلات و ابمیوه های صنعتی بروز رفتارهای نامناسب این کودکان را افزایش می دهد .
- انواع نوشابه های صنعتی هم بخاطر شکر و هم بخاطر اثرات سوء گاز این نوشابه ها بر روی املاح بدن مانند کلسیم و فسفر برای این کودکان مناسب نیستند .
- هر نوع ابمیوه ، مربا و ترشی کارخانه ای که دارای ترکیبات نگهدارنده است برای این کودکان مضر است .
- مصرف مواد غذایی مانده و بسته بندی شده و کارخانه ای برای این کودکان توضیه نمی شود .
- مصرف قهوه ، نسکافه ، شکلات و هر ترکیبی که دارای کافئین است برای این کودکان توصیه نمی شود .
- درمان های آنتی بیوتیکی نیز برای این کودکان آسیب رسان است .
- محدود به ساعت غذایی خاصی نباشید و یک تغییر و عدم تقید به بازه ی زمانی خاص برای صرف غذا را در نظر بگیرید .
- سعی در اماده سازی غذاهایی مانند ساندویچ های خانگی در حجم کوچک و تعداد دفعات زیاد نمائید که در حین بازی و جست و خیز هم برای کودک قابل مصرف باشند .
روی
دریافت روی در این کودکان کم گزارش شده است و استفاده از منابع آن باعث بهبودی علائم شان شده است .
منابع روی : غذاهای دریایی و پروتئینی
آهن :
آهن از عوامل ایجاد تمرکز است و کودکانی که کمبود آهن دارند تمرکز و قدرت یادگیری پائینی دارند .مصرف مکمل و منابع آهن می تواند به ایجاد تمرکز این کودکان کمک کند .
ویتامین B6 :
این ویتامین در ساخت سروتونین نقش دارد . سروتونین یک هورمون موثر در ایجاد خواب مناسب و ایجاد ارامش و دوری از اضطراب و استرس در روز است . از آنجایی که تنظیم خ اب کودکان بیش فعال نقش مهمی در بهبودی آنها و کاهشرعلائم شان دارد ، مصرف منابع B6 نقش بسزایی در بهبود ایت کودکان دارد .
منابع B6 :گوشت ها ، لوبیا ، موز ، سینه ی مرغ و بوقلمون
منیزیم (Mg ) :
استفاده از منابع و مکمل منیزیم بهبودی در این کودکان را نشان داده است .
منابع منیزیم : سبزی جات برگ سبز
از نظر حکمای طب سنتی دو علت برای بروز بیش فعالی در کودکان وجود دارد .
۱ . بعلت غلبه ی گرمی و خشکی و بویژه خشکی بر بدن مخصوصا در سر .
۲ . ناشی از ضعف می باشد .
- در حالتی که کودک در اثر خشکی زیاد مبتلا به بیش فعالی می شود ، معمولا موهای کودک بسیار خشک است . کاملا حالت سیخ می ایستد و قابل شانه زدن نیست . در چنین شرایطی درمان را تا جایی ادامه می دهیم که موها قابل شانه زدن شوند و از خشکی زیاد در بیایند . اما راهکارهای درمانی :
- استفاده از سکنجبین ، بویژه سکنجبینی که به جای سرکه از اب زرشک در تهیه ی ان استفاده شده باشد . ترشی زرشک باعث بهبود علائم کودکان بیش فعال است .
- استفاده از سوپ جو با آبغوره مخصوصا شب و بعنوان وعده ی شام .
- عدم مصرف سرخ کردنی و ادویه جات .
- عدم مصرف محصولات کارخانه ای .
- استفاده از میوه و سبزی جات تازه هر روز در برنامه غذایی .
- استفاده از اب انار ، اب زرشک و نوشیدنی های ترش مزه .
- عدم استفاده از کافئین و شکلات و …
- استفاده از هر غذای با طبع گرم و خشکیدمجاز نمی باشد.
در صورتی که بیش فعالی ناشی از ضعف باشد ، کودک در این حالت بیشتر جیغ می کشد ، پا بر زمین می کوبد و لجبازی می کند . در اینحالت استفاده از موارد زیر توصیه می شود :
- استفاده از سوپ های گرم
- استفاده از مویز و انگور و اب انگور طبیعی
- استفاده از حریره و فرنی که در آن بادام درختی فراوان استفاده شده است .
- حتما طی روز بادام استفاده شود .
- غذاهای باطعم ترش و ترشی جات استفاده نشود .